Yine taşeron, yine maden faciası!

YENİ MESAJ/İSTANBUL

TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Siirt'in Şirvan İlçesi'nde geçtiğimiz hafta yaşanan bakır madeni faciasına ilişkin açıklama yaptı. Facianın ruhsat hukuku Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü uhdesinde bulunan ve 28 Ocak 2004 tarihinde özel sektöre devredilen Siirt ili Şirvan ilçesindeki Bakır Maden Ocağı'nda 17 Kasım 2016 tarihinde saat 20.30 sıralarında şev kayması nedeniyle meydana geldiğine işaret edilen açıklamada olayda 16 maden emekçisi toprak altında kalarak hayata veda ettiği belirtildi.
Açıklamada facianın gerçek nedenine ilişkin şu bilgiler verildi: "Olayın gerçek nedeni; proje çalışmasının, uygulama aşamalarının ve işletme süreçlerinin detaylı incelenmesi sonucu belirlenebilecektir. Soma, Ermenek ve benzeri kazalar gibi bu kazanında her yönüyle irdelenmesi ve araştırılması büyük önem taşımaktadır. Buradan hareketle ülkemizde halen devam etmekte olan tüm madencilik faaliyetleri ve projelerinin muhtemel riskler, işçi sağlığı ve güvenliği açısından yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
Odamız yapılmakta olan bu çalışmaları yakından takip etmektedir. Faciadan sonra odamız yetkilileri ivedi olarak olay yerine giderek incelemelerde ve tespitlerde bulunmuştur. Bu anlamda bazı değerlendirmelerimizi kamuoyuyla bir kez daha paylaşmayı önemli buluyoruz."
Facia neden yaşandı?
TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Şirvan'daki facianın neden yaşandığı konusunda şu ayrıntıları paylaştı:
* Olayın meydana geldiği maden işletmesinde açık işletme yöntemi ile üretim yapılmaktadır.
* Ocak içerisindeki maden üretimi 4 ayrı taşeron firma marifetiyle gerçekleştirilmektedir.
* İşletmede vardiya usulü çalışılmaktadır. İşyerinde 800'ün üzerinde işçi çalışmakta olup işçiler çevre köylerden temin edilmektedir.
* Facia +1480 / +1420 metre kotları arasında yaklaşık çapı 350 ile 400 metre olan dairesel şev kayma sonucu 1.2-1.5 milyon metreküp arasında malzemenin çalışma yapılan alanında bir kısmını içine alarak kaydığı tespit edilmiştir.
* Madencilik sektörü, doğası gereği özellik arz eden ve bu nedenle bilgi, deneyim, uzmanlık ve sürekli denetim gerektiren dünyanın en zor ve riskli iş koludur.
* Ülkemiz, iş kazalarında dünyada ön sıralarda yer almaktadır. Maden kazaları son yıllarda belirgin olarak artmıştır. Yaşanan Gediz, Kemalpaşa, Dursunbeyli, Elbistan, Karadon, Soma ve Ermenek maden facialarında yüzlerce maden emekçisi hayatını kaybetmiştir. Bu facialarda maden emekçilerinin yanı sıra onlarca maden mühendisi ya yaşamını kaybetmiş ya da mahkûm olmuşlardır.
* Küresel politikalar nedeniyle uygulamaya konulan özelleştirme, taşeronlaşma, rodövans gibi kâr amaçlı uygulamalar; kamu madenciliğini küçültmüş, kamu kurum ve kuruluşlarında uzun yıllar sonucu elde edilmiş olan madencilik bilgi ve deneyim birikimini dağıtmıştır. Yoğun birikim ve deneyime sahip olan kurum ve kuruluşlar yerine üretimin, teknik ve alt yapı olarak yetersiz, deneyim ve uzmanlaşmanın olmadığı taşeron firmalara bırakılması, buna ek olarak kamusal denetimin de yeterli ve etkin bir biçimde yapılamaması iş kazalarının artmasına neden olmaktadır.
Verimli ve kazasız madencilik için ne yapılmalı?
TMMOB Maden Mühendisleri Odası, maden facialarının yaşanmaması için özelleştirmelerin durdurulması, taşeronlaşma uygulamalarının iptal edilmesi, Madencilik Bakanlığı'nın kurulması, kâr öncelikli ve ucuz işgücüne dayalı çalışma anlayışının terk edilmesi gerektiğini savundu. Bu arada Şirvan ilçesinde özel maden ocağında meydana gelen heyelanda toprak altında kalan 9 işçinin kurtarılması için çalışmalar sürüyor.