Yeni asgari ücret cebe girmeden eriyecek! Maaş artışının belli olmasıyla beraber birçok üründe etiketler değiştirilmeye başlandı bile

27 Aralık'ta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda bir araya gelen hükümet, işveren ve işçi kesiminini temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, yeni asgari ücretin 2024 yılında 17 bin 2 TL olmasını kararlaştırdı. Bu kararla asgari ücret son iki senede tam olarak 4'e katlanmış oldu. Yani 2022 başında 4 bin 253 lira olan asgari ücret yüzde 300 artış gösterdi. Ancak bu artış nominal. Yani bu hesapta enflasyon dikkate alınmıyor.

Oysa gıda ve kira başta olmak üzere halkın giderlerine de sürekli zam geliyor. Üstelik zamlar zamlı asgari ücretin cebe girmesini de beklemeyecek. Asgari ücret zammının açıklanmasıyla beraber başta gıda ve temel ihtiyaçlar olmak üzere birçok üründe etiketler değiştirilmeye başladı bile. Çalışanlar ilk zamlı maaşlarını Ocak ayı sonunda alacak. O tarihe kadar gelecek zamlarla maaş cebe girmeden büyük miktarda erimiş olacak.

Açlık sınırını bir kez aştı

Asgari ücret Ocak 2022-Aralık 2023 arasındaki son 24 ayda sadece bir kez açlık sınırının üzerine çıktı. Bu geriye kalan 23 ay boyunca dört kişilik bir ailenin karnının tam manasıyla doymaması anlamına geliyor. Yeni asgari ücretin 17 bin 2 TL olmasıyla Ocak 2024'te asgari ücretin açlık sınırının üzerinde olmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Mart veya nisan ayında ise asgari ücret yeniden açlık sınırının altına düşebilir. Merkez Bankası'nın iyimser enflasyon beklentisi bile gerçekleşse asgari ücretin açlık sınırının altına düşmesi bekleniyor. Veriler Ocak 2005'ten bu yana geçen son 19 senede, yani 228 ayın sadece 8 ayında asgari ücretin açlık sınırını aştığını gösteriyor.

Kalan 220 ayda asgari ücret dört kişilik bir ailenin gıda harcamasına yetmedi. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) son olarak kasım ayına ilişkin açlık ve yoksulluk verilerini açıkladı. Aralık ayı da bu günlerde açıklanacak. Ocak 2024 verileri ise ocak sonunda ortaya çıkacak. Yeni asgari ücreti açlık sınırı ile kıyas etmek için bir ay daha beklemek gerekiyor. Bundan dolayı hesap ve analizler Aralık 2023'ü kapsıyor.

Asgari ücret yoksulluk sınırının üçte biri

TÜRK-İŞ'in tanımına göre yoksulluk sınırı ise Ankara'da yaşayan 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcamasının yanı sıra konut (kira, elektrik, su, yakıt), giyim, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarını ifade ediyor.

Asgari ücretin yoksulluk sınırına oranı 2005 başında yüzde 20 seviyesindeydi. Yani, asgari ücret 4 kişilik bir ailenin temel ihtiyaçlarının sadece beşte birine yetiyordu. 2018 yılında bu oran yüzde 30 seviyesine çıktı. 2021 başında yüzde 33 ile en yüksek oran görüldü. 2023 sonunda yüzde 25'in altına indi.