Vizesiz Avrupa da hayal oluyor

RECEP BAHAR/HABER-ANALİZTürkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vizesiz Avrupa'nın kapılarını açacak olan Vize Serbestisi  Diyaloğu ve Geri Kabul Anlaşması 16 Aralık 2013'te Ankara'da imzalanmıştı. Anlaşmaya imzayı Türkiye adına dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile Avrupa Birliği (AB) adına AB İçişleri Komiseri Cecillia Malmstrom koymuştu. Dönemin Başbakanı Erdoğan törende yaptığı konuşmada, "Türkiye daha önce verdiği söze riayet ederek, Geri Kabul  Anlaşması'nı imzaladı. 3-3.5 yıllık bir süre sonunda da artık vatandaşlarımıza tam anlamıyla vizesiz Avrupa seyahati başlamış olacak" ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan dahası cebinden bir bilgi notu çıkartarak, "Ben AB sürecini hep cebimde taşıyorum. Her zaman yanımda... Takip ediyorum. Bunu bir an önce halletmemiz gerekiyor" demişti. Kritik maddeler varVize Serbestisi Diyaloğu ve Geri kabul Anlaşması'nın imzalanmasının ardından 15 ay geçti. AKP Hükümeti, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Schengen ülkelerine vizesiz seyahat edebilmeleri için anlaşmada yer alan "Türkiye sınır yönetimini iyileştirmek, uluslararası standartlara uygun bir sığınma sistemine sahip olmak, insan haklarına saygı göstermek ve yasadışı göçle etkin bir şekilde mücadele etmek" gibi maddelerin altına imza atmıştı. Bu bağlamda en son açıklama Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan geldi. Çavuşoğlu, 8 Mart 2015'te yaptığı açıklamada Türk işadamlarına vizesiz seyahate 2.5-3 yıllık bir süre kaldığını söylemişti. Ancak 2013'ten bugüne Türkiye'deki gidişat vize serbestleşmesinin daha çok uzun bir süre bir hayal olarak kalacağını gösteriyor. Avrupa Komisyonu bu çerçevedeki ilk ilerleme raporu olan "Türkiye ile Vize Serbestleşmesine İlişkin Yol Haritası Birinci Değerlendirme Raporu"nu yayınladı. Bu çizelgede vize yol haritasında yer alan 72 kriter listelenirken, her kritere Türkiye'nin uyum seviyesi hakkında Komisyon tarafından yapılan değerlendirme de yansıtılıyor. Komisyon'a göre 27 kriterde Türkiye, ya 'uyum sağlamaktan çok uzakta' ya da 'uyum yolunda kayda değer herhangi bir olumlu gelişme göstermiyor.' AB ipe un seriyorRapora göre, ilerleme sağlanmayan bazı kriterler şöyle: * AB üyesi ülkelerle imzalanan geri kabul anlaşmalarından doğan sorumlulukları yerine getirmek.* AB ile Türkiye arasındaki Geri Kabul Anlaşması'nın tüm şartlarını hayata geçirmek ve uygulamalara dair sağlam bir sicile sahip olmak. * Pasaport numuneleri, vize formları ve sahte belgelere dair bilgileri AB ile paylaşmak; belge güvenliği konusunda işbirliği yapmak.* Komşu olduğu AB üyesi ülkeler ile -özellikle sınır yönetimi konusunda- işbirliği içinde bulunmak.* İlgili bütün uluslararası veri korunması sözleşmelerini imzalamak, onaylamak ve hayata geçirmek.* Şahsî verilerin korunması hakkında AB standartlarına uygun bir mevzuat kabul etmek ve hayata geçirmek* İnsan Ticaretine Karşı Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni imzalamak ve onaylamak; hem bu sözleşmeye hem de insan ticaretinin önlenmesi, insan tacirleri hakkında kanunî takip yapılması ve kurbanlara koruma ve destek sağlanmasına yönelik AB müktesebatına uygun bir mevzuat kabul etmek ve hayata geçirmek...Anlaşmanın şartları ağırAB ile bir Geri Kabul Anlaşması'nın imzalanması Türkiye ile vize serbestleşmesi sürecinin başlatılmasının şartıydı. Bu anlaşma ancak 1 Ekim 2014'te yürürlüğe girdi. Anlaşmaya göre Türkiye üç yıllık bir geçiş döneminin ardından 1 Ekim 2017 tarihi itibarı ile AB sınırlarına Türkiye üzerinden giriş yaptıkları kanıtlanan üçüncü ülke vatandaşı düzensiz göçmenleri geri kabul etmek zorunda kalacak. AB söz konusu anlaşmanın uygulanması hususunda Türkiye'den sağlam bir sicil bekliyor. Yalnız, başlangıç tarihi olarak Ekim 2017'nin belirlenmiş olması nedeni ile vizesiz seyahatin gerçeğe dönüşmesinin çok uzun bir zaman alacağı aşikâr. Daha vahim olan ise 2014 boyunca AB üyesi devletlerle var olan geri kabul anlaşmalarının uygulanmasına Ankara'nın verdiği önem ve gösterdiği özenin önceki yıllara nazaran azalmış bulunması. Türkiye-Yunanistan Geri Kabul Anlaşması 2002'den beri yürürlükte? 2014'te yani vize serbestleşmesi sürecinin ilk yılında Yunanistan'ın geri kabulünü talep ettiği düzensiz göçmen sayısı 9700. Bunların sadece 470'ine Türkiye'den olumlu cevap verilmiş. Sayı hem çok az hem de önceki yıllara oranla daha düşük. En sonunda, ülkeye gerçekten geri dönenlerin sayısı ise 6! Türkiye'de yaklaşık 2 milyon Suriyelinin bulunmasının da anlaşmanın hayata geçmesini engellediği ifade ediliyor. Sığınma talebi başvurusu artıyorİnsan hakları konusu vize serbestleşmesi için önem arz ediyor. AB ülkeleri vize engelinin kalkmasının ardından, olumlu cevap vermek zorunda kalacakları bir sığınma talebi dalgası ile karşı karşıya kalmak istemiyor 2014 yılında AB'den sığınma talebinde bulunan Türk vatandaşlarının sayısı 5 bindi. AB sığınma makamlarının aynı yıl içinde neticelendirdiği başvuru sayısı 4 bin 600. Haklarında Türkiye'de yasal takibat endişesi veya ciddi zarar riski bulunması nedeni ile uluslararası koruma verilenlerin sayısı 760. Olumlu cevap oranı yüzde 17.