Türkiye’deki kayıtlı Suriyelilerin sayısı azalıyor

Türkiye'de geçici koruma statüsünde yaşayan Suriyelilerin sayısı 2021'den bu yana düzenli olarak azalıyor. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı'nın verilerine göre 2021'de 3 milyon 737 bin 369'a kadar çıkan sayı, 3 Ekim 2024 itibarıyla 3 milyon 89 bin 904'e gerilemiş durumda. İçişleri Bakanlığı'nın adreslerini güncellemeyen Suriyelilere verdiği ek sürenin 1 Aralık'ta dolmasının ardından, bu güncellemeyi yapmayanların geçici koruma statüsü kaydından silinecek olması nedeniyle bu sayının önümüzdeki aylarda daha da azalması olası görülüyor. Ortadaki düşüşün en önemli nedenleri arasında Suriye'ye geri dönüşler ve Avrupa'ya yasa dış göç gösteriliyor. Elbette TC vatandaşı olan Suriyelilerin sayısının artması da bir neden...

Gerçekten azalma var mı?

Türkiye'deki Suriyelilerin tamamına yakınının sunulan imkanlar nedeniyle geçici koruma statüsüyle yaşadığı düşünülüyor. Göç İdaresi'nin verilerine göre bu statüdeki Suriyelilerin sayısı, 2011 ile 2021 arasındaki 10 yıllık dönemde, 2019'daki küçük bir düşüş dönemi dışında, sürekli arttı. 2021'de sayı en üst seviye olan 3 milyon 737 bin 369'a ulaştı. Ancak 2021'den sonra sayı sürekli düştü. Göç İdaresi'nin sitesindeki en güncel veri 3 Ekim tarihine ait. Bu tarihte açıklanan sayı, 3 milyon 89 bin 904'e gerilemiş durumda. Uzmanlar da saha gözlemlerine göre çeşitli nedenlere bağlı olarak sayının düştüğünü seslendiriyor. Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Göç Araştırmaları Derneği'nden Doç. Dr. Didem Danış, sayılardaki azalmayı, "Türkiye'deki bir kısım Suriyelinin kalıcı olarak yerleşeceğini kabullenen hükümetin bu sayıyı 'hazmedilebilir' bir orana çekmek için yaptığı bir politikanın yansıması" olarak yorumladı.

Dönüşler başladı

Suriyelilerin sayısındaki düşüşün en büyük nedeninin geri dönüşler olduğu belirtiliyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 26 Eylül'de "2016-2024 yıllar arasında toplam 715 bini aşkın Suriyeli karşı tarafa gitmiş. 1 Haziran 2023 yani bu kabine döneminde 160 bin 236'sı gitmiş" dedi. Türkiye'deki Suriye asıllı sivil toplum kuruluşları tarafından kurulan Uluslararası STK Federasyonu'nun (ULFED) Genel Müdürü Muhammed Akta, "Özellikle depremden sonra Suriye'ye çok yoğun dönüşlere şahit olduk" diye konuştu. Göç araştırmacısı Hakan Ünay ise saha gözlemlerine dayanarak, "Geri dönüşlerin çoğu gönüllü değil" iddiasında bulundu. Hükümete göre ise Suriyelilerin sayısının düşmesinin ilk nedeni geri dönüşler, ikinci neden ise Avrupa'ya düzensiz göç. Hükümet yetkilisi hem Türk hem de Yunan tarafında sınır güvenlik önlemleri alındığını ancak yine de Avrupa'ya geçişler olduğunu belirtiyor. Doç. Dr. Didem Danış, sahadaki görüşmelerine dayanarak, bazı Suriyelilerin kayıttan düştüğü halde Türkiye'de yaşamaya devam ettiğinden bahsetti. Danış, bir yandan geri dönüşler yaşandığını ama bir yandan da Suriye'den Türkiye'ye kaçak geçişlerin yapıldığına dikkat çekti.

Vatandaş olan Suriyelilerin sayısı az da olsa artıyor

Vatandaşlık verilen Suriyelilerle ilgili son resmi veri 21 Ağustos'ta Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından açıklandı. Açıklamada, Türkiye'de geçici koruma kapsamında bulunup Türk vatandaşlığını kazanan Suriye uyruklu kişi sayısının 238 bin 768 olduğu belirtildi. Ali Yerlikaya'nın bakanlığı döneminde Suriyelilere vatandaşlık verilmesinin neredeyse durduğu iddia ediliyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'ya göre, 2022 Haziran ayından beri yeni hiçbir Suriyelinin kaydı yapılmıyor.