Türkiye’de toplum çok stresli

2019 yılının sonunda Çin'de ilk vakanın görülmesini takiben tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi henüz tamamen sona ermiş değil. Aşılanma oranının artmasıyla salgın kontrol altına alınmış gibi görünse de çıkan yeni varyantlar ve bulaş hızı nedeniyle belli önlemler tüm dünyada devam ediyor. Pandemi global olarak derin izler bıraktı. Sadece sağlık açısından değil, ekonomik, sosyal ve psikolojik etkilerinin daha uzun süre devam edeceği ve pek çok araştırmaya konu olacağı bir gerçek. Pandemi kişilerin çalışma, tüketim, eğitim gibi alanlara bakış açılarını değiştirdi ve değiştirmeye devam ediyor. En başta sağlığı tehdit eden pandemi, insanların sağlık konusundaki algılarında da değişimlere neden oldu. Böyle bir pandemiyle uzun yıllar sonra ilk kez karşı karşıya kalan insanlar, o güne kadar ki yaşam ve hatta beslenme alışkanlıkları yeniden gözden geçirdiler. BAREM'in global ortağı WIN Grubu ile yaptığı Sağlık Araştırması, yeni yaşam tarzında bireylerin strese maruz kalma durumu, uyku düzeni, egzersiz yapma oranı, sağlıklı gıda, sigara ve alkol tüketim oranlarını ve gözlenen değişiklikleri ortaya koydu. 39 ülkede 33 bin 236 kişi ile ülkeleri temsil eden örneklem ve çeşitli veri toplama yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilen araştırma Ekim–Aralık 2021 aylarında yapıldı. Türkiye'de 25 Ekim- 30 Kasım 2021 tarihleri arasında CATI (Bilgisayar Destekli Telefon Görüşmesi) ile 1003 kişi ile görüşüldü.

10 kişiden 8'i sağlıklı hissediyor

Bir önceki yıl yapılan araştırmada tüm dünyada yüzde 79 olan oran bu yıl 2 puan düştü. Global olarak erkekler kendilerini kadınlardan daha sağlıklı görme eğilimindeler. Yaş arttıkça sağlık algısı aşama aşama azalıyor. 18-35 yaş grubunda yüzde 83 olan sağlıklı hissetme oranı, 55 yaş ve üstünde yüzde 70'e düşüyor. Sağlık algısı eğitim ve gelir arttıkça artıyor. Yaş grubu ile de bağlantılı olarak öğrenciler (yüzde 85) kendini en sağlıklı hisseden grup iken, emekliler (yüzde 64) en az sağlıklı kesim. Dünyada kendini sağlıklı görenlerin en yüksek oranda olduğu bölge Asya Pasifik (yüzde 84). Ülke bazında ise en yüksek ve en düşük oranlar Vietnam (yüzde 93) ile Polonya'da (yüzde 55) görünüyor.

Türkiye'de sağlık algısı en düşük ev kadınları

Türkiye'de kendini sağlıklı hissedenlerin oranı geçen yıla göre 2 puan düşerek yüzde 76 oldu. Türkiye bu oranla 39 ülke arasında 21. sırada yer aldı. Türkiye'de sağlık algısı dünyaya paralel olarak Erkek (yüzde 81), Genç (yüzde 83), Eğitimli (yüzde 88) ve üst sosyoekonomik gruplarda (yüzde 86) daha yüksek. Türkiye'de sağlık algısı en düşük grup, dünya genelinden farklı olarak ev kadınları (yüzde 61). Ev kadınlarını işsizler (yüzde 70) ve emekliler (yüzde 71) takip ediyor.

Türkiye'nin yarısı uykusuz

Araştırmada sağlığı olumlu veya olumsuz etkilediği düşünülen bazı alışkanlıklar da irdelendi. İncelenen olumlu alışkanlıklar geçen yıllarda iyi uyku ve egzersiz idi, bu yıl bu listeye sağlıklı yemek de eklendi. Araştırma kapsamında görüşülen üç kişiden ikisi (yüzde 65) iyi uyuduğunu ifade etti. Erkekler (yüzde 67), kadınlara oranla daha iyi uyuduklarını belirtirken, eğitim ve sosyo ekonomik statü arttıkça iyi uyuma oranı da artıyor. Emekliler, ücretli-maaşlı ve kendi hesabına çalışanlar uykunun keyfini çıkarabiliyorken, en kalitesiz uykuya sahip olanları ev kadınları oluşturuyor. Asya Pasifik ülkelerinde iyi uyuyanların oranı yüzde 71'e çıkıyor. Ülkeler söz konusu olduğunda en yüksek ve en düşük oranlar Vietnam (yüzde 91) ile Şili'de (yüzde 40) görünüyor. Türkiye'de ise çok sıklıkla ve sıklıkla iyi uyuduğunu söyleyenlerin oranı geçen yıl ile aynı, yüzde 50. Türkiye bu oranla 39 ülke içinde 37. sırada. Geçen yılın aksine bu yıl özellikle gelirle ilgili demografik kırılımlarda önemli farklar görünüyor. Üst sosyoekonomik statü ve eğitim (yüzde 60) grupları ile üst gelir grubu (yüzde 57) toplumun diğer kesimlerine göre biraz daha rahat uyuyor. Ev kadınları içinde iyi uyuduğunu söyleyenlerin oranı yalnızca yüzde 41.

Türkiye'de stres yoğun

Araştırmada sağlığa olumsuz etkisi olduğu düşünülen bazı alışkanlıklar da incelendi. Bunlar stres, sigara ve alkol kullanımı olarak sıralandı. Araştırmaya göre, dünya nüfusunun yüzde 33'i düzenli olarak stres yaşıyor. Kadınlar (yüzde 38) erkeklere (yüzde 28) göre daha çok stres altında. Yaş arttıkça stres azalıyor. Beş öğrenciden ikisi sıklıkla stres yaşarken, emeklilerde oran beşte bire düşüyor. Dünyadaki en gergin ulus Japonlar (yüzde 50), en stressiz Vietnamlılar (yüzde 5). Ülkemizde ise insanların yüzde 40'ı çok sıklıkla veya sıklıkla stres yaşadığını ifade ediyor. Bu oranla 39 ülke arasında 9. sırada. Türkiye'deki en stresli gruplar işsizler (yüzde 63), öğrenciler (yüzde 51) ve 18-34 yaş grubu (yüzde 50). Dünyada nüfusun yüzde 18'si düzenli olarak sigara kullanıyor. Dünyada sıklıkla sigara kullanan oranının en yüksek olduğu ülke Yunanistan (yüzde 37), en düşük ise Nijerya (yüzde 5). Türkiye'de ise düzenli sigara kullananların oranı yüzde 34. Bu oranla Türkiye, 39 ülke arasında 3. sırada. Dünyada çok sıklıkla veya sıklıkla alkol kullananların oranı ise yüzde 16. Türkiye'de ise yüzde 5'lik kesim çok sıklıkla veya sıklıkla alkol kullanıyor.