Türkçe'de 'şapka' devrimi
30.09.2004 00:00:00
Batı dillerinden Türkçe'ye giren kelimelerde şapka işareti kullanılmayacak. Türk Dil Kurumu İmla Kılavuzu Çalışma Grubu, "şapka işareti" olarak bilinen düzeltme işaretinin, batı kaynaklı kelimelerde kullanılmamasını kararlaştırdı
TDK'nın 2005 yılında yayımlanacak İmla Kılavuzu'nda "Plaket, lahana, flama, plaj, klarnet, plastik, klavye ve plan" gibi kelimeler şapka işareti olmaksızın yer alacak. Düzeltme işareti, Arapça ve Farsça'dan Türkçe'ye giren kelimelerde ise kullanılmaya devam edecek.
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Şükrü Haluk Akalın, "şapka" olarak tanınan düzeltme işaretinin bilinenin aksine hiçbir zaman Türkçe'den tamamen kaldırılmadığını söyledi.
Yazılışları aynı okunuşları farklı kelimeler
Düzeltme işaretinin, yazılışları harf olarak aynı, okunuşları ve anlamları farklı olan sözlerde mutlaka kullanılması gerektiğini vurgulayan Akalın, "vâris, âdet, âlem, hâl, âşık" gibi kelimelerin buna örnek olduğunu söyledi.
Arapça ve Farsça sözcüklerde "k,g, l"den sonra gelen ince (a) ve ince (u)'nun üzerine mutlaka düzeltme işareti konulması gerektiğini anlatan Akalın, kelimelerde hem inceltme hem de uzatma işlevi gören düzeltme işaretinin bu tür kelimelerde kullanılmaya devam edeceğini belirtti. Akalın, 100 bin kelimelik Türkçe söz varlığında inceltme işaretiyle yazılması gereken kelime sayısının yaklaşık 250 olduğunu söyledi.
Akalın, son günlerde gazetelerin bu işaretin kullanılmasına özen gösterdiğini gözlemlediklerini ifade ederek, bunun sevindirici bir gelişme olduğunu söyledi.
Batı kaynaklı kelimelerde düzeltme yok
Akalın, "İmla Kılavuzu Çalışma Grubu, batı kaynaklı kelimelerde toplumca benimsenmeyen ve özgün biçimlerinde de bulunmayan bu işaretin, 2005 yılında yayınlanacak kılavuzda kullanılmamasına karar verdi. Buna karşılık bu sözcüklerde şapkasız yazılan bu harfler, yine ince olarak okunacak. Buna göre, batı kaynaklı kelimelerde ince (l)den sonra gelen (o) ve (a) harflerinin üzerine bundan sonra düzeltme işareti konulmayacak. Örneğin, lokanta, lokomotif, lokal, plan, plastik, plaket, plaj, flama, klarnet, lahana gibi kelimeler 2005 yılında çıkarılacak kılavuzda düzeltme işareti konulmaksızın yer alacak. Zaten bu kelimelerin özgün biçimlerinde de bu işaretler yer almıyordu."
Akalın, ayrıca 2005 yılında yayınlanacak imla kılavuzunda "hastahane, postahane, eczahane ve pastahane" gibi kelimelerin de günlük kullanımdaki haliyle "eczane, postane, pastane, hastane" şeklinde yer alacağını söyledi. TDK Başkanı Şükrü Haluk Akalın, buna karşılık dershane, boyahane, muayenehane gibi kelimelerde ise değişiklik yapılmayacağını ve bu kelimelerin kılavuzda aynen yer alacağını bildirdi.
TDK'nın 2005 yılında yayımlanacak İmla Kılavuzu'nda "Plaket, lahana, flama, plaj, klarnet, plastik, klavye ve plan" gibi kelimeler şapka işareti olmaksızın yer alacak. Düzeltme işareti, Arapça ve Farsça'dan Türkçe'ye giren kelimelerde ise kullanılmaya devam edecek.
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Şükrü Haluk Akalın, "şapka" olarak tanınan düzeltme işaretinin bilinenin aksine hiçbir zaman Türkçe'den tamamen kaldırılmadığını söyledi.
Yazılışları aynı okunuşları farklı kelimeler
Düzeltme işaretinin, yazılışları harf olarak aynı, okunuşları ve anlamları farklı olan sözlerde mutlaka kullanılması gerektiğini vurgulayan Akalın, "vâris, âdet, âlem, hâl, âşık" gibi kelimelerin buna örnek olduğunu söyledi.
Arapça ve Farsça sözcüklerde "k,g, l"den sonra gelen ince (a) ve ince (u)'nun üzerine mutlaka düzeltme işareti konulması gerektiğini anlatan Akalın, kelimelerde hem inceltme hem de uzatma işlevi gören düzeltme işaretinin bu tür kelimelerde kullanılmaya devam edeceğini belirtti. Akalın, 100 bin kelimelik Türkçe söz varlığında inceltme işaretiyle yazılması gereken kelime sayısının yaklaşık 250 olduğunu söyledi.
Akalın, son günlerde gazetelerin bu işaretin kullanılmasına özen gösterdiğini gözlemlediklerini ifade ederek, bunun sevindirici bir gelişme olduğunu söyledi.
Batı kaynaklı kelimelerde düzeltme yok
Akalın, "İmla Kılavuzu Çalışma Grubu, batı kaynaklı kelimelerde toplumca benimsenmeyen ve özgün biçimlerinde de bulunmayan bu işaretin, 2005 yılında yayınlanacak kılavuzda kullanılmamasına karar verdi. Buna karşılık bu sözcüklerde şapkasız yazılan bu harfler, yine ince olarak okunacak. Buna göre, batı kaynaklı kelimelerde ince (l)den sonra gelen (o) ve (a) harflerinin üzerine bundan sonra düzeltme işareti konulmayacak. Örneğin, lokanta, lokomotif, lokal, plan, plastik, plaket, plaj, flama, klarnet, lahana gibi kelimeler 2005 yılında çıkarılacak kılavuzda düzeltme işareti konulmaksızın yer alacak. Zaten bu kelimelerin özgün biçimlerinde de bu işaretler yer almıyordu."
Akalın, ayrıca 2005 yılında yayınlanacak imla kılavuzunda "hastahane, postahane, eczahane ve pastahane" gibi kelimelerin de günlük kullanımdaki haliyle "eczane, postane, pastane, hastane" şeklinde yer alacağını söyledi. TDK Başkanı Şükrü Haluk Akalın, buna karşılık dershane, boyahane, muayenehane gibi kelimelerde ise değişiklik yapılmayacağını ve bu kelimelerin kılavuzda aynen yer alacağını bildirdi.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
