Taşeronluk esir tüccarlığına dönüştü

Sanayici dostum anlatıyor: "Dövizin ucuzluğu karşısında, asgari ücretle işçi çalıştırarak ihracat yapma şansımızı kaybedince, çare aradık. İşçilerin bir bölümünü çıkardık. Taşeron tuttuk. Hammaddeyi ona veriyoruz. O birilerini tutarak iş yaptırıyor.  Biz işçiyi bordrolu çalıştırıyoruz. İşe getirip götürüyoruz. Yediriyor, içiriyoruz... Taşeron ne yapıyor bilemiyoruz. Herhalde çalıştırdığı işçiler sigortasızdır. Kayıtsızdır... Ama ne yapabiliriz ki..."Fabrika çıkışı bindiğim servis aracındaki şoför anlatıyor: "Ben bir traktör fabrikasında kalıpçı ustasıydım. Benim gibi yüksek ücretlileri işten çıkardılar. SSK'dan emekli olamadım. Başka iş bulamadım. Fabrikanın nakliye işini üstlenen taşeronun yanında çalışıyorum. Sigorta kaydım yok. Aldığım ücretle sigorta primini kendim ödeyemem. Otomobil başkasının. Ben onun özel şoförü görünüyorum. Taşeron otomobil sahibine kira, bana ücret ödüyor." Şimdilerde taşeronluk Türkiye'de yükselen bir meslek kolu.Taşeron sayısı artıyorBüyük bir işi yapan birinden iş alanlara, işin herhangi bir bölümünü büyük işi yapan hesabına üstlenenlere taşeron deniliyor.Örneğin, bir fabrikada, işçilere öğle yemeği pişirme işi belli bir ödeme karşılığı birine verilmiş ise, o iş taşerona verilmiş oluyor. O işi alana da taşeron deniliyor.Günümüzde gelişen ekonomilerde, büyüyen işletmelerde taşeronluk bir meslek, bir işkolu haline geldi.Batı dünyasında, işletme içinde yapılagelen işlerin işletme dışında taşeronlara verilmesine "out sourcing" (dış kaynaktan yararlanma) adı veriliyor.Günümüzde sanayileşmiş ülkelerde out sourcing (taşerondan yararlanma uygulaması) çok gelişti. Birçok ünlü firma, kendi fabrikasında yaptığı işleri, dağıtmaya başladı. Önce kendi ülkesinde taşeronlar tuttu. Sonra dış ülkelerdeki taşeronlara iş yaptırmaya başladı.Ucuz işçi çalıştırmanın yoluNe yazık ki bizde taşeronluk "esir tüccarlığı" haline gelmeye başladı. İşçi derdinden kurtulmak isteyen, taşeron tutuyor. Önceleri sendikalı işçi çalıştırmak istemeyen işyerleri, taşeron tutmaya başlamıştı. Şimdi ise, sigortalı işçinin ek ödeme yükünden, kıdem tazminatından kurtulmak isteyen, iş durumuna göre işçiyi işten çıkarmakta ve yeni işçi almakta zorlanan işyerleri taşeron kullanıyor.Taşeronluk müessesesinin bu kadar ilgi görmesinin tek sebebi var. Taşeron sigortasız işçi çalıştırıyor. Taşeron ucuz işçi çalıştırıyor. Taşeron ihtiyacı olduğunda işçi alıyor. İhtiyacı olmadığından işçiyi çıkarıyor.Dikkat buyurunuz. Nüfusumuz 73 milyon. Ücretli çalışan sayısı 10.6 milyon. Yevmiyeli çalışan sayısı 1.6 milyon. Çalışanların yüzde 49.8'i kayıt dışı...Neden kayıt dışı: (1) Kayıtlı işçiyi çalıştıran, işçiye 60 verirken, devlete 40 vermek zorunda. (2) Kayıtlı işçi çalıştıran, işler yavaşlayınca, işler bozulunca (a) İşçinin ücretini kısamıyor, (b) İşçiyi işten çıkaramıyor. İşte bu nedenle istihdam kayıt dışına kayıyor. İşte bu nedenle taşeronluk bir tür esir tüccarlığına dönüşüyor.Güngör Uras/ Milliyet