Sosyal medyaya da elveda

RECEP BAHAR / HABER ANALİZ

 

 

"Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Taslağı" adını taşıyan 27 sayfalık 62 maddelik torba yasa teklifi, 5651 sayılı 'İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanun'da da ciddi değişiklikler öngörüyor. Torba kanundaki ilgili maddelerin numaraları ise 53., 54., 55. ve 56. maddeleri teşkil ediyor. Özellikle bu bağlamda 56. maddede tam 9 bent yer alıyor. İlgili bentlere göre;

"1. Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı (Facebook, Instagram, Twitter, Youtube...), Kurum, Birlik, adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi ve kişiler tarafından bu Kanun kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılması için yetkili en az bir kişiyi Türkiye'de temsilci olarak belirlemek ve bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Sosyal ağ sağlayıcı bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilir bir şekilde internet sitesinde yer verir.

2. Birinci fıkrada düzenlenen temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine

getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, Kurum tarafından bildirimde bulunulur. Bildirimden itibaren 30 gün içerisinde temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması için Kurum tarafından sulh ceza hâkimliğine başvurulabilir. Bu kararın uygulanmasından itibaren 30 gün içerisinde söz konusu temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 95 oranında daraltılması için Kurum tarafından sulh ceza hâkimliğine başvurulabilir. Hâkim tarafından verilen kararlar erişim sağlayıcılara bildirilmek üzere Kuruma gönderilir. Kararların gereği, bildirimden itibaren derhâl ve en geç 4 saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir. Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi halinde karar kendiliğinden hükümsüz kalır.

3. Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, bu Kanunun 9 ve 9/A maddeleri kapsamındaki içeriklere yönelik olarak kişiler tarafından yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç 72 saat içinde cevap vermekle yükümlüdür.

 

Sansür yerine getirilecek

 

4. Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve üçüncü fıkra kapsamındaki başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren raporları üç aylık dönemlerle Kuruma bildirir.

5. Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, Türkiye'deki kullanıcıların verilerini Türkiye'de barındırmakla yükümlüdür.

 

Para cezaları ağırlaştırıldı

 

6. Bu maddenin üçüncü fıkrasındaki yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya 100 bin Türk lirasından bir milyon Türk lirasına kadar, dördüncü veya beşinci fıkrasındaki yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, bir milyon Türk lirasından 5 milyon Türk lirasına kadar (BTK) Başkan tarafından idari para cezası uygulanır.

7. Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya içeriğe erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumludur."

 

Taslağın tercümesi

 

Torba yasanın oldukça geniş kapsamlı olan 56. maddenin gerekçesi, bir bakıma tercümesi ise tasarıda şu şekilde ortaya kondu: "Sosyal medyada yer alan hukuka aykırı içeriğin kaldırılması veya içeriğe erişimin engellenmesi hususunda içerik veya yer sağlayıcılar bakımından yetkili bir muhatap bulamamak ya da çok geç bulmak, uygulamada sıklıkla karşılaşan bir sorundur. 5651 sayılı Kanunda bu konuya ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu nedenle kanunda yer alan bu boşluğun doldurulması hedeflenmiştir. 5651 sayılı Kanunda belirlenen yurtdışı kaynaklı internet aktörlerine Türkiye Cumhuriyeti kurum ve kuruluşlarının tebligat, bildirim ve taleplerinin aktarılması konusunda sorunlar yaşanmaktadır. Bu itibarla, Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılara yapılacak başvuruların cevaplandırılması için yetkili en az bir kişinin Türkiye'de görevlendirilmesi zorunluluğu getirilmektedir. Ayrıca sosyal ağ sağlayıcıların bu madde kapsamında kişiler tarafından yapılan başvurulara ve kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ilişkin raporlama yapma ve bu raporları Kuruma bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Anayasanın 22 nci maddesinde zikredilen 'Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması' gerekçeleriyle Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılara, Türkiye'deki kullanıcıların verilerini Türkiye'de barındırma yükümlülüğü getirilmektedir."

 

BTK'dan kapsamlı denetim

 

Değişiklikler uyarınca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) sosyal ağ sağlayıcıları denetlemek için gerekli gördüğü takdirde olay mahalinde inceleme yapabilecek ya da yaptırabilecek. Kolluk kuvvetleri ve diğer kamu kurumlarının amir ve memurları BTK'ya 'denetim desteği' sağlayacak.

Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, BTK ile adli ya da idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi ve kişiler tarafından yapılacak başvuruların cevaplandırılması için yetkili en az bir kişiyi Türkiye'de temsilci olarak belirleyecek. Belirlenen kişiler BTK'ya bildirilecek.

Siber haklar uzmanı hukukçu Yaman Akdeniz, "Youtube, Twitter, Instagram'ın başını çektiği tüm sosyal medya platformlarının zapturapt altına alınmaya çalışıldığı açıkça ortada. Hedef; doğrudan Youtube, Twitter, Facebook ve diğer platformlar, dolaylı olarak da sosyal medya kullanıcıları" şeklinde konuştu. CHP'nin gazeteci kökenli milletvekili Utku Çakırözer de, koronavirüsle mücadele döneminde Meclis gündemine getirilen her düzenlemenin içine mutlaka düşünce ve ifade özgürlüğünü hedef alan, sansürü yücelten maddeler eklendiğinden yakındı.

 

 

Troller engellenmeyecek

 

Türkiye'de sosyal medyayı en güçlü şekilde troller vasıtasıyla Ak Parti kullanıyor. Ancak bu trollere yönelik şikayetler, kolluk kuvvetleri ve mahkemeler tarafından kaale alınmıyor!