Onlar meçhule dalıp gitmişlerdir

H. OKAN EGESEL

Resûlullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Allah, aklı üç parçaya bölüştürmüştür. Her kim de bu üç şey olursa aklı kemale ermiş olur ve her kimde de bu üç şey olmazsa aklı yoktur: Allah'ı iyi tanımak, Allah'a iyi itaat etmek ve Allah'ın işi hususunda güzel sabretmek."
İmam Ali (a.s) Kufelilere yaptığı bir konuşmasında şöyle buyurmuştur: "Ey bedenleriyle karşımda duran, akıllarını kaybetmiş, hevaları ihtilaflı, emirlerini belaya uğratan kavim! Emiriniz Allah'a itaat ediyor, siz ona isyan ediyorsunuz; Şamlıların emiri (Muaviye) Allah'a isyan ediyor, adamları emrine itaat ediyorlar."
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Ey ruhları farklı, kalpleri dağınık, bedenleri burada, akılları kaybolmuş kimseler! Ben sizi hakka yöneltiyorum, siz ise aslanın kükremesinden kaçan keçi gibi kaçıyorsunuz."
İmam Ali (a.s) dünya ehlinin sıfatı hakkında şöyle buyurmuştur: "Bazıları ayakları bağlanmış, bazıları ise serbest bırakılmış develer gibidir. Akıllarını kaybetmiş, meçhule dalıp gitmişlerdir."
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Ey insanlar! Bilin ki her kim kendisi hakkındaki doğru olmayan sözden dolayı incinirse akıllı değildir."
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Akıl, ilim ve tecrübeyle artan bir içgüdüdür."
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Aklı tezkiye etmek geliştirmek için en iyi yardım eğitimdir."
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz sen aklınla tartılırsın. O halde ilimle aklını geliştir."
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: "İlme çok bakmak (ve düşünmek) aklı açar ve geliştirir."
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Hikmet hususunda çok düşünmek aklı aşılar."
İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: "Âlim insanlarla oturup kalkmak aklın artmasına neden olur. Eziyet etmemek de aklın kemalindendir."
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Aklın en sağlam sebeplerinden biri de cahil insanlara merhamet etmektir."
İmam Sâdık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Akıl sahibi olan insan şu üç şeyi kemale erdirmedikçe akıllı sayılamaz: Hoşnutluk ve öfke halinde hakkı hak sahibine vermeli, kendisi için beğendiğini insanlar için de beğenmeli, birinin sürçtüğünü görünce yumuşak davranmaya çalışmalıdır."
İmam Ali (a.s) sürekli şöyle buyururdu: "Allah'a akıldan daha iyi bir şeyle ibadet edilmemiştir. İnsanın aklı kendisinde şu hasletler olmadıkça kemale ermez: İnsanlar onun küfür ve kötülüğünden güvende olmalı, hidayet ve iyiliği umulmalı, malının fazlasını bağışlamalı, sözünün fazlasını tutmalı, dünyadan nasibi günlük yiyeceği kadar olmalı, sağ olduğu müddetçe ilme doymamalı, Allah için zilleti, Allah'tan gayrisiyle olan izzetten daha çok sevmeli. Alçak gönüllü olmayı yüce mertebeli olmaktan daha çok sevmeli, başkalarının az iyiliğini çok saymalı kendisinin çok iyiliklerini az görmeli, tüm insanları kendisinden daha iyi bilmeli, kendisini herkesten daha kötü görmelidir. Aklın kemali bununladır." (Muhammed Muhammedî Reyşehrî, Mizanu'l-Hikmet).