O uygulamanın ürünü

Milliyet gazetesinin merhum Alparslan Türkeş'in dönemin Ermenistan Cumhurbaşkanı Petrosyan ile Paris'te bundan 12 yıl önce gerçekleştirdiği görüşmeyi, Ermeni soykırım iddialarının 90. yıldönümüne denk getirmesi dikkat çekiyor. Burada bir bit yeniği var! Türkeş'i sevenlere, "Aman Ermenistan'a, Ermenilere düşman olmayın, bak sizin büyüğünüz bir zamanlar neler yapmış" demek istiyorlar. Herşeyden önce burada bir görüşme var... Görüşmenin bir tarafı şu an hayatta değil. Ortada resmi zabıt olup olmadığı konusunda da haberde ayrıntı yer almıyor. Türkeş de bu görüşmeyi dönemin hükümetinin talebi üzerine yapmış... Bu bilinen bir şey... Ancak Genelkurmay Başkanı Org. Hilmi Özkök'ün geçtiğimiz Çarşamba günü Harp Akademileri'nde yaptığı konuşmada işaret ettiği gibi, "Ermenistan Türkiye'den toprak talebinde bulunuyor. Soykırım iddialarını haince derinleştirerek, Türkiye'nin bütünlüğünü tehlikeye atıyor." Türkiye ile Ermenistan arasında sorunların özü de budur...Görüşmenin ayrıntısıMilliyet'te Can Dündar imzalı haberin kimi ayrıntılarını da aktaralım: * Türkeş-Petrosyan görüşmesi saat 15.00'te başladı. Türkeş, Türkçe konuşuyor, oğlu Tuğrul rapor tutuyor, tercümanlar çeviriyordu. Ancak Petrosyah'ın tepkilerinden Türkçe konuşmaları anladığı belli oluyordu.Türkeş, Ermenistan ile Türkiye ve Azerbaycan arasındaki gerginliğin aşılması için elinden geleni yapmaya hazır olduğunu belirten bir iyi niyet konuşmasıyla açtı görüşmeyi. Ankara'nın pozisyonunu anlattı. Öncelikli amacı, tansiyonu düşürmek, işgale son verilmesi için nabız yoklamak ve uzun vadeli bir ilişkinin önünü açmaktı.Öneriler paketiBunun üzerine Türkeş, devam eden savaşla ilgili 6 maddelik bir öneriler paketi sundu:1) Azerbaycan ve Ermenistan arasında hemen ateşkes sağlanması,2) Ermeni askerlerinin Azeri topraklarından çekilmesi,3) Her iki tarafın bugünkü sınırlar içinde birbirini tanıması ve diplomatik ilişki tesisi,4) İç işlerine karışmadan ve toprak talebi olmaksızın temas,5) Laçin koridorunun açılması, gözlemci heyetinin güvencesi ve denetiminde bulunması,6) Karabağ sorununun ya daha sonraya ya da Minsk toplantısına bırakılarak meselenin ateşkes sonrası daha geniş zamanda ele alınması.Görüldüğü gibi Türkeş'in talep listesine imza atmayacak kimse yoktur Türkiye'de. Aradan 12 yıl geçmesine rağmen, Ermeniler hala daha bu makul taleplerin karşılanması konusunda olumlu adım atmış değiller. Bu önerilerin ardından Türkeş, Ermenistan'a dünyayla ticaret yapması için Türkiye'den transit kara ve deniz geçişi verilebileceğini söyledi.Türkeş'in niyetiTürkeş, bu görüşmede bir iyi niyet jesti olarak esirlerin karşılıklı serbest bırakılmasını sağlamayı umuyor, hatta derhal Erivan'a gidip hem Ermenistan'ı ziyaret etmeyi, hem de Azeri esirleri aldıktan sonra aynı uçakla Bakü'ye geçmeyi planlıyordu. Petrosyan, "Biz önşartsız ateşkesi kabul ederiz, ancak şunu anlayın ki benim şartlarım ve kamuoyu önündeki durumum Elçibey'inkinden daha zordur" diye konuştu. Tuğrul Türkeş'in izlenimine göre, "Görüşmede Petrosyan daha uzlaşmacı bir tavır içindeydi. Buna karşın Dışişleri Bakanı daha ihtiyatlıydı. Görüşmenin sonuna doğru, ilişkiler çok daha iyi bir yere gidebilecekken, Papazyan'ın Petrosyan'a Ermenice bir şeyler söylemesiyle konular ertelendi."Sonuçta Ermeniler olumlu adım atmadı, Türkeş-Petrosyan görüşmesi de tarihe maloldu.