‘O, sizden öncekileri helak etti’

İmam Gazali Hazretleri cimriliğin kötülüğü hakkında şunları aktarıyor:

Bir ayet-i kerimede şöyle buyurulur: "Kim nefsinin cimrilik sıfatını yok ederse, işte o iflah olan zümreye dahildir." (Haşr, 9).

Bir başka ayet-i kerimede ise şöyle buyurulur: "Allah Teâlâ tarafından verilen şeyler için cimrilik yoluna sapanlar, yaptıkları haklarında hayırlı olacak sanmasınlar; bilâkis şerli olacak ve kıyamet günü yaptıkları cimriliğin kötü yaftası boyunlarına asılacaktır." (Al-i İmran, 180).

Cimriliğin kötülüğünü şu hadisi şerif ne kadar güzel anlatır: "Sizi, bilhassa cimrilik âdetinden sakındırmak isterim. O, sizden önce gelenleri helak etti. Onları, birbirinin kanını akıtmaya kadar götürdü. Aralarında haram olan şeyleri, helâl gösterdi."

Hazret-i İsa (a.s.) şöyle buyurur: "Cimri, hilekâr, hain ve kötü idareli kimseler Cennete giremez."

İhtiyaç duyulan bir şeyi muhtaca vermenin faziletine gelince...

Böyle bir şeye, fıkıh dilinde işar tâbiri kullanılır. Tarifi şöyledir: Aynı şeye ihtiyaç duyulduğu halde başka kardeşi tercih edip vermek...

Cömertlik buna benzemez.

Cömertlik, ancak ihtiyaçtan artanı vermeye derler.

Allah Teâlâ; ashab-ı kiramı şu vasıfla anlatmıştır: "İhtiyaç duydukları bir şey olsa dahi, diğer kardeşlerini kendilerine tercih ederler." (Haşr, 9).

Peygamber Efendimiz bir hadisi şerifinde şöyle buyurur: "Kim herhangi bir şeye istek duyar, diğer mü'min kardeşini bu isteğine tercih ederse, hataları bağışlanır."

Yukarıda zikri geçen hadis-i şeriften önce anlatılan ayet-i kerimenin iniş sebebi şöyle hikâye edilir:

Bir gün Peygamber Efendimize misafir geldi. Fakat onlara ikram edeceği bir şeyi yoktu. Ensar'dan bir zat geldi misafirleri evine götürdü. Önlerine yemeği koydu; hanımına da, lambayı söndürmesini daha önce emir verdiği için, lamba da söndü. Yemeğin, hepsine yetmeyeceğini biliyorlardı; bu sebeple karı koca sofraya sadece ellerini indirip boş kaldırıyorlardı. Onlar bir şey yemedi, misafirler doydu. Sabah olunca, bu misafirleri evine götüren sahabe Peygamber Efendimizin huzuruna geldi ve şu iltifat-ı Nebiye nail oldu: "Allah Teâlâ misafirlerinize yaptığınız hareketten memnun kaldı ve 'İhtiyaç duydukları bir şey olsa dahi, o tam iman sahipleri diğer kardeşlerini nefislerine tercih ederler' (Haşr, 9) ayeti nazil oldu."

(El-Mürşidü'l-Emîn ilâ Mev'izeti'l-Mü'minîn'den...)