İman ve İnsan

Canı korumak, imanı ve dini korumaktan sonra en önemli mesele olarak idrak edilmiş ve hukukun önemli gayelerinden birini oluşturmuştur. Bu yüzden bir insanı haksız yere öldürmek, bütün insanlığı öldürmek gibi kabul edilmiş, insana eziyet yasaklanmış ve intihar büyük günah sayılmıştır. Can, ancak kendisinden daha değerli gayeler için feda edilebilir. Canın korunmasından daha önemli gaye, dinin korunmasıdır.

İ'lay-i kelimetullah uğruna canın feda edilmesine de şehitlik denir ki, en büyük şeref ve en yüce mertebedir.

Malı korumak, İslâm hukukunun gayeleri arasındadır. Çünkü mal canın yongasıdır; hayatın devamına sebeptir. Aynı zamanda mal, cihadın da bir vasıtasıdır. Cenab-ı Hak, Allah yolunda cihad için fedakarlığı zikrederken önce malın, sonra da canın feda edilmesini istemiş ve karşılığında cenneti vadetmiştir. "Ey iman edenler! Size, hepinizi elem verici bir azaptan kurtaracak doğru bir ticaret yolu göstereyim mi? Allah'a ve peygamberlere imanda sebat eder, mallarınızla, canlarınızla da Allah yolunda çarpışırsınız. Eğer bilirseniz bu sizin için çok hayırlıdır. Böyle yaparsanız O, sizin günahlarınızı bağışlar; sizi altlarından ırmaklar akan cennetlere sokar. İşte bu en büyük kurtuluş ve saadettir."

Mal aynı zamanda, zekat, hac ve sadaka gibi ibadetlerin de vasıtasıdır. Bu sebeple malın korunması ve hattâ artırılması, hayırlı gayeler istikametinde kullanıldığı nispette önemli tutulmuş, mukaddes sayılmıştır. Mal, aynı zamanda düşmana karşı hazırlanan kuvvetin sembolüdür. Onun kazanılma yolu olan ticaret, meşru hatta faziletli olarak tarif edilmiştir. Dürüst tacirin peygamberlerle haşrolacağı, rızkın onda dokuzunun ticarette olduğu haber verilmiştir.