İmam Bakır’ın (a.s.) Kur’an tefsirlerinden örnekler -2-

Fudayl ve Zürâre rivayet eder: "Ebu Câfer'e (Muhammed Bâkır), 'İnsanlardan kimi Allah'a yalnız bir yönden kulluk eder. Şöyle ki: Kendisine bir iyilik dokunursa buna pek memnun olur, bir de musibete uğrarsa çehresi değişir. O, dünyasını da, ahiretini de kaybetmiştir'   ayetini sordum.

Buyurdu ki: Burada bir kavim kastediliyor ki, bunlar Allah'a ibadet etmişlerdi. Allah'tan başkasına ibadet etmekten arınmışlardı. Buna karşın, Muhammed (s.a.v.) ve O'nun getirdikleri hakkında kuşku içindeydiler.

Dilleri ile Müslüman olduklarını söylüyor, Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in (s.a.v.) Allah'ın elçisi olduğuna tanıklık ediyorlardı. Kur'an'ı da kabul ediyorlardı. Bununla beraber Muhammed (s.a.v.) hakkında kuşku içindeydiler.

Öte yandan, Allah hakkında herhangi bir kuşkuları yoktu. Onlarla ilgili olarak Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu: 'İnsanlardan kimi Allah'a yalnızca bir yönden kulluk eder.'   Yani, Muhammed'den (s.a.v.) ve O'nun getirdiğinden kuşku duyarak kulluk ederler." 

Zürâre rivayet eder: "Ebu Câfer (Muhammed Bâkır) buyurdu ki:

'Allah Azze ve Celle şöyle buyuruyor: 'Bana ibadet etmekten büyüklenenler; aşağılık olarak cehenneme gireceklerdir.' 

O, (ibadet) duadır. İbadetin en faziletlisi duadır.'

Dedim ki: 'Şüphesiz ki, İbrahim çok içli ve yumuşak huylu idi'   ayetinin anlamı nedir?'

Buyurdu ki: Ayette geçen 'evvah' dua anlamındadır." 

Câbir rivayet eder: "Ebu Câfer'e (Muhammed Bâkır), 'Allah, iman edip iyi işler yapanlara icâbet buyurur, lutfundan onlara fazlasını verir'   ayetiyle ilgili olarak şöyle buyurdu:

Burada kastedilen, kardeşi için ondan habersiz dua eden mü'mindir. O dua edince melek 'amin' der. Aziz ve Cebbar olan Allah da, 'Onun için istediğinin aynısı senindir. İstediğinin aynısı ona duyduğun sevgiden ötürü sana da verildi' der."

"Ey iman edenler! Allah'tan sakının ve doğrularla beraber olun." 

İmam Muhammed Bâkır bu ayeti şöyle tefsir ediyor: "Yani, Ali ile birlikte olun."

"Ey inananlar! Allah'a, ahiret gününe ve sizden olan emir sahiplerine itaat edin." 

İmam Muhammed Bâkır'dan şöyle nakledilmiştir: "Emir sahipleri, kıyamet gününe kadar Ali ve Fâtıma'nın evlatlarından gelecek olan imamlardır." 

Muhammed b. Numan, Sellam'dan şöyle rivayet etmiştir: "Biz, Allah'a ve bize indirilene iman ettik..."   ayeti ile ilgili olarak şöyle buyurdu:

Burada kastedilenler; Ali, Fâtıma, Hasan ve Hüseyin'dir (a.s.). Onlardan sonra da bu hüküm imamlar için geçerli olmuştur.

Sonra, Allah, diğer insanlar için, 'Eğer onlar da (yani, diğer insanlar da) sizin (Ali, Fâtıma, Hasan, Hüseyin ve diğer imamlara) inandığınız gibi inanırlarsa, doğru yolu bulmuş olurlar, dönerlerse mutlaka anlaşmazlık içine düşmüş olurlar'  buyuruyor." 

"De ki: Size, işler bakımından en çok zarara uğrayanları bildirelim mi? Bunlar iyi işler yaptıklarını sandıkları halde, dünya hayatında çabaları boşa giden kimselerdir"   ayetini tefsir ederken şöyle buyurmuştur:

"Bu ayetlerde Hıristiyanlar, papazlar, ruhbanlar, ehl-i kıbleden şüpheciler ve hevâları peşinden gidenler, Hâricîler ve bid'atçiler kastedilmiştir." 

Ebu Sellam en-Nahhas, ashabımızın bazısından Ebu Câfer'in (Muhammed Bâkır Aleyhisselâm) şöyle dediğini rivayet etmiştir:

"Allah'ın, nebimiz Muhammed'e (sallallahu aleyhi ve âlihi) bahşettiği mesâni (And olsun, sana ikililerden yedi ve bu büyük Kur'an'ı verdik)   (Kur'an'ın omuzdaşı) biziz. Biziz Allah'ın vechi (yüzü); aranızda dolaşıp dururuz. Biz, Allah'ın, yarattıklarına bakan gözleriyiz, kullarına uzanan rahmet elleriyiz.

Bizi tanıyan tanımıştır, ne mutlu ona. Bizi tanımayan da tanımamıştır ve muttakîlerin imamlığından yoksun kalmıştır." 

Esved b. Said şöyle rivayet etmiştir: "Ebu Câfer'in (Muhammed Bâkır Aleyhisselâm) yanında İmam'a, 'Bize zulmetmediler, bilakis kendilerine zulmettiler'   ayetini sordum.

Buyurdu ki: Allah-u Teâlâ zulmedilmekten uludur, üstündür, yücedir ve caydırıcıdır ama bizi Kendisiyle birlikte zikretmiştir ve bize yapılan zulmü Kendine yapılmış gibi değerlendirmiş, bizim velayetimizi Kendi velayeti saymıştır.

Nitekim, bir ayette şöyle buyurmuştur: 'Sizin veliniz ancak Allah, Resûlü ve iman edenlerdir.'   İman edenlerden maksat, biz Ehl-i Beyt İmamlarıyız. Başka bir ayette de şöyle buyrulmuştur: 'Bize zulmetmediler, bilakis kendilerine zulmettiler.'   Ardından, İmam benzer bir açıklama yaptı." 

Humran, Ebu Câfer'den (Muhammed Bâkır Aleyhisselâm) şöyle rivayet etmiştir:

"İmam'a, 'Sonra bir ecel takdir eden O'dur. Bir de O'nun katında belli bir ecel vardır'   ayetiyle ilgili bir soru sordum.

Dedi ki: İki ecel vardır. Biri kesin, değişmez ecel, biri de sebeplere bağlı olarak bekletilen eceldir." 

Bureyd, Ebu Câfer (Muhammed Bâkır) ve Ebu Abdullah'tan (Câfer Sâdık Aleyhisselâm), 'Senden önce hiçbir resul, nebi (ve muhaddes) göndermedik ki..."   ayetiyle ilgili bir soru sordum ve dedim ki: 'Sana kurban olayım! Biz ayeti bu şekilde okumuyoruz. Resûl, nebi ve muhaddes ne demektir?'

Buyurdu ki: 'Resûl, meleğin açıkça göründüğü ve onunla konuştuğu kimsedir. Nebi ise meleği rüyasında gören kimseye denir. Bazen bir kişi hem resul, hem de nebi olabilir. Muhaddes ise meleğin sesini işitir ama şahsını görmez.'

Dedim ki: 'Allah, seni sâlih kılsın! Rüyada görülenin hak oldu-ğu ve meleğin göründüğü nasıl bilinir?'

Buyurdu ki: Bunu anlaması için gerekli yardım sağlanır. Şunu bilin ki, Yüce Allah, sizin Kitabınızla kitapları ve sizin Nebinizle, nebilerin gelişini bitirmiştir." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Muhammed Bakır eserinden)