Gusülle ilgili bilinmesi gerekenler-I

Son yıllarda halkımız arasında yaptığımız müşahede neticesinde insanımızın gusül abdestini bilmediğini veya yanlış bildiğini anladım ve bunun üzerine gusül abdestini köşemizde kaleme almaya karar verdim.

Prof. Dr. Haydar Baş, "Büyük İslam İlmihali: Namaz" eserinden gusül hakkındaki bilgileri size naklediyoruz:

"Guslün dinî ve ıstılahî anlamı:

Gusül kelimesi sözlük anlamı olarak yıkanmak mânâsına gelir. Bu kelimenin dinî mânâsı ise; bütün bedenin, hiçbir tarafında iğne ucu kadar kuru yer kalmayacak şekilde yıkanması demektir. Islak bezle silinmek gusül sayılmaz. Buna boy abdesti ve büyük taharet/taharet-i kübra de denir.

Gusül abdesti almanın gerekli olduğu haller:

Hüseyin bin Ahmed bin İdris (r.a.), Hasan bin Nazr'dan şöyle dediğini rivâyet ediyor: İmam Rıza'ya (a.s.) şöyle sordum: "Bir grup insan seferdedir, bunlardan birisi ölüyor, diğer birisi de cenabetlidir. Yanlarında sadece onlardan birisine yetecek kadar su vardır. Onlardan hangisi öncelik taşır?" İmam (a.s) cevabında şöyle buyurdu: "Cenabetli gusül etmeli, ölü ise (teyemmüme) bırakılmalıdır. Çünkü, bu (cenabet guslü) farzdır (Kur'an'ın açık âyetidir), diğeri (meyyit guslü) ise, Hz. Peygamber'in (s.a.) sünnetidir." (Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Rıza, s.310).

Cünüplük hali (ister ayık olsun, ister uyanık olsun, şehvetle meninin atılmasından ve cinsel ilişkiden meydana gelir) meni gelsin veya gelmesin sünnet edilen yere kadar vuku bulacak duhullerden erkeğinde kadının da gusletmesi vacib olur.

Kadınların hayız ve nifas (lohusalık) kanlarının sona ermesi. Cünüplükten, hayız ve nifas halleri bittikten sonra gusletmek farzdır. Hanbelî mezhebine göre; bir kâfir cünüp olsun veya olmasın Müslüman olduğunda gusletmesi vacip olur. Kays b.Âsım (r.a.)'dan; "Peygamber (s.a.a.)'e müslüman olmak için geldim, bana; su ve sabunla yıkanmamı emretti." (Ahmed,V,61; Ebû Dâvud,No.355; Tirmizî,No.605; Nesâî, Tahâret 126,I,109).

Nafile olan gusüller:

Bazı hallerde gusletmek sünnet veya müstehabdır. Bunların başlıcaları şunlardır:

Cuma ve iki bayram namazları için gusletmek. İmrân b. Husayn (r.a.)'dan; Allah Resûlü (s.a.a.) şöyle buyurdu: "Kim Cuma günü yıkanırsa, bütün günah ve hataları örtülür. Yürümeye başladığı zaman, her adım başı yirmi sevap alır. Namazdan çıktığı zaman iki yüz yıllık amelin karşılığını almış gibi olur." (Taberânî, el-Mu'cemu'l-Kebîr ve'l-Evsat'ta).

Muhammed b. Ubeydillah b.Ebî Râfi'den, o da babasından, o da dedesinden rivayetle; "Peygamber (s.a.a.), iki bayram için boy abdesti alırdı." 

İmam Rıza (a.s.)buyurdu ki: "İki bayram (Fıtır ve Kurban), Cuma ve diğer günler için guslün sebebi, kulun o günlerde Rabbini ululaması, Kerim ve yüce olan Rabbini karşılaması, günahlarına mağfiret dilemesinden dolayıdır. Yine, bayram gününün onlara tanınıp Allah'ın zikri üzere o günde toplanmaları içindir. İşte o günü ululamak, onu diğer günlerden üstün tutmak, nafile ve ibadetlerin çok olması ve bir Cuma'dan diğer Cuma'ya kadar insanın temiz olabilmesi için o günde gusletmeyi karar kılmıştır." (Prof. Dr. Haydar Baş, İmam Rıza,s.318).

Hac ve umrede ihrama girerken ve Arefe günü vakfe yapmak için yıkanmak (gusletmek): Hârice b. Zeyd (r.a.)'dan, o da babasından; "Peygamber (s.a.), ihram için soyunup yıkanırdı." (Tirmizî, No.830).

Rezîn: "O, ihram için, Beyt'i tavâf etmek ve Arafat'ta vakfe için yıkanmıştır." (Tirmizî, No.830).

Medine-i Münevvere ile Mekke-i Mükerreme'ye girmek için yıkanmak: Eslem'in İbn Ömer'den yaptığı rivâyette; "Peygamber (s.a.a.) Mekke'ye girmek için Fah'da yıkandı." (Tirmizî, No.852).

Müzdelife ve Mina'da bulunmak için yıkanmak.

Günahtan tevbe için yıkanmak.

Güneş ve ay tutulması halleri ile yağmur duasında bulunmak için yıkanmak.

Kan aldırmak ve ölü yıkamak için gusletmek müstehab olduğu gibi, baygınlıktan sonra ayılan kimsenin yıkanması da müstehabdır.

Peygamber (s.a.a.) dört şeyden dolayı yıkanırdı: Cenâbetten, Cuma için, kan aldırmaktan (hacamat) ve ölü yıkamaktan. (Ebû Dâvud, No.348,4160; İbn Huzeyme,No.256; Dârekutnî I, 113,134; el-Hâkim,I,162; Beyhakî,I,299).

Allah Resûlü (s.a.a.) şöyle buyurdu: "Kim cenaze yıkarsa yıkansın!" (Ebû Dâvud, No.3161; Beyhakî,I,303).

Tirmizî'nin rivâyeti: "(Cenaze) yıkamasından gusül, taşımasından ise abdest gerekir." (Abdürrezzâk No.6110; Ahmed,II,280; Ebû Dâvud,No.31627 ve Beyhakî,I,301; Süheyl b. Sâlih an Ebîhî an İshâk mevlâ Zâide an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile; Tirmizî,No.993; İbn Mâce,No.1463).

Ca'ferî mezhebinde; ölen insanın soğumuş ve gusledilmemiş bedenine dokunan yani kendi bedeninin bir yerini, ölen insanın bedenine, ister uykudayken ister uyanıkken, bilerek veya bilmeyerek hatta tırnak ve kemiğini ölünün tırnak ve kemiğine değdiren şahıs, ölüye dokunma guslü almalıdır. (Âyetullah Uzma Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Tevzihu'l-Mesail Risalesi, s.118).

Yolculuktan dönenin ve yeni elbise giyecek kimsenin yıkanması." (devam edecek…)