Doğu Akdeniz'de tatbikat düellosu

Türkiye ve Yunanistan'ın Doğu Akdeniz'in aynı bölgesinde ayrı ayrı askeri tatbikat düzenlemeye hazırlanmaları bölgede tansiyonu artırdı. 23 Ağustos'ta Türkiye, Doğu Akdeniz'de hidrokarbon arama faaliyeti gerçekleştiren Oruç Reis gemisinin operasyonlarını 27 Ağustos'a kadar uzattığını bildiren bir Navtex yayınlamış, ardından karşı Navtex yayınlayan Yunanistan Girit adası açıklarında aynı bölgede askeri tatbikat düzenleyeceğini bildirmişti. Bu sert açıklamalar gerilimi daha da tırmandırdı. Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Yunanistan'ı bölgede 'kaos ekmekle' suçlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan Atina'yı Türkiye'nin donanmasına karşı yalnız bırakılacağı konusunda uyardı. Bu açıklamanın ardından da Türkiye yeni bir Navtex yayınladı. Türkiye, Girit Adası'nın güneyinde "Türk ve müttefik savaş gemilerinin" katılımıyla tatbikat yapılacağını açıkladı. Türkiye'nin tatbikat yapacağı bölge Yunanistan'ın da tatbikat yapacağını duyurduğu aynı bölge. Bu durum iki ülkenin çatışmanın eşiğine geldiği şeklinde yorumlara neden olmuş durumda. Milli Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Türk ve müttefik ülke deniz kuvvetleri gemileri tarafından 26 Ağustos 2020 günü, Doğu Akdeniz'de birlikte çalışabilirlik ve koordinasyonun geliştirilmesi maksadıyla kısa süreli geçiş eğitimleri icra edilecektir" ifadelerine yer verildi. Mili Savunma Bakanı Hulusi Akar, kısa süre önce Yunanistan'ın, Oruç Reis araştırma gemisinin faaliyet alanı ile kısmen örtüşen bir bölgede tatbikat yapacağı açıklaması için "gerginliği artıran bir faaliyet" ifadelerini kullanmıştı. Bu arada Yunan Deniz Kuvvetlerine ait gemilerin Pazartesi günü Girit Adası açıklarında eğitim amaçlı faaliyette bulunduğunu duyurdu. Tatbikata Yunanistan'dan fırkateyn, F-16 jetler ve çok sayıda denizaltının katıldığı bildirilirken, ABD'den USS Winston S. Churchill savaş gemisi ve helikopterlerin eşlik ettiği kaydedildi.

Gerilimin müsebbibi Atina

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da, Doğu Akdeniz'deki gerilimin Yunanistan-Mısır arasında imzalanan anlaşmayla tırmandığını ifade etti ve Türkiye'nin geri adım atmayacağını vurguladı. Kalın, şunları söyledi: "Türkiye, Yunanistan'dan veya bir başka ülkeden gelen tehdit, yaptırım gibi açıklamalara prim vermeyecektir. Biz aslında iyi bir noktaya da getirmiştik bu işi. Türkiye ve Yunanistan karşılıklı olarak müzakerelerin ve istikşafi görüşmelerin yeniden başlamasıyla ilgili açıklamaları yapacakken bir gün önce Yunanistan, Mısır'la anlaşma yaptığını açıkladı ve bütün bu süreci baltalamış oldu. Orada ciddi bir güven krizi ortaya çıktı. Müzakerelerin bu noktaya gelmesinde Cumhurbaşkanımızın oynadığı yapıcı rol kritik bir öneme sahip. Almanya'nın kolaylaştırıcı rolü de son derece önemliydi. Yunanistan'ın bu tavrıyla şu anda yeni bir sürece girmiş olduk. Çünkü Yunanistan ile Mısır anlaşması orada duruyor. Hiçbir şey olmamış gibi hareket etmemiz mümkün değil."

Çatışma endişeleri arttı

İki hafta kadar önce Yunanistan ve Fransa aynı bölgede ortak tatbikat yaparken bir Türk fırkateyni ile bir Yunan gemisi çarpışmıştı. Benzer bir olayın şimdi de yaşanmasından endişe ediliyor. Yunanistan bu kez tatbikatı Fransa ile değil, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile ortaklaşa düzenliyor. Ancak bölgede Fransa'nın daha önce gönderdiği askeri unsurları da bulunuyor. Daha önce Girit'e, bir fırkateyn, bir helikopter gemisi ve gemisavar füze taşıyabilen üç yeni savaş uçağı gönderen Fransa'nın Kıbrıs civarındaki askeri varlığını da artırdığı biliniyor.

'Felaket an meselesi'

Türk ve Yunan mevkidaşlarıyla dün ayrı ayrı yaptığı görüşmelerde tansiyonu düşürmeyi hedefleyen Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas'ın Ankara ve Atina'daki temasları artan gerilimin gölgesi altında gerçekleşti. Atina'da açıklamalarda bulunan Maas, Almanya ve diğer AB ortaklarının, Türkiye ile yaşanan anlaşmazlıkta Yunanistan'ın yanında durduğunu ifade etti. Ankara ve Atina'yı karşılıklı provokasyonlardan vazgeçmeye ve doğrudan görüşmeler aracılığıyla çözüm bulmaya davet eden Maas, askeri çatışma olasılığına karşı da uyardı. NATO müttefiki Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerilimin çok tehlikeli olduğunu söyleyen Maas, "Doğu Akdeniz'deki mevcut durum, ateşle oynamaya eş. En ufak bir kıvılcım, bir felakete yol açabilir.  Bağlayıcı ve barışçıl bir çözüm sadece Yunanistan ve Türkiye arasında doğrudan müzakere ile sağlanır. Taraflar bunu geçmişte kabul etmişti ve şu ana kadar çoktan yapılmadı gerekiyordu" dedi. Maas, iki ülke arasındaki gerginliği azaltmak amacıyla Atina'daki görüşmelerinin ardından Ankara'ya geçerek Dışilleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'yla bir araya geldi.