Dikkat çeken itiraf! ABD dolarına veda ettiler

ORHAN DEDE / ANALİZ HABER

ABD dolarının hegemonyasına son vermek için Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'nin açtığı çığır tüm dünyada dikkat çekiyor.

ABD dolarının hâkimiyetinin yok oluyor olduğuna dikkat çeken Avusturya'nın önemli dergilerinden Contra; dünyanın bir çok ülkesinin ABD doları kullanımından vazgeçmekte olduğu gerçeğini sayfalarına taşıdı.

ABD'nin baskıcı politikalarına ve doları bir silah gibi kullanmasına tepki olarak dolar kullanımını azaltma politikası izleyen ülkelerin bu konuda önemli ilerlemeler kaydettiğine vurgu yapan Contra, Rusya, Türkiye ve İran'ın ABD dolarına 'elveda' dediğini yazdı.

Bu bir Milli Ekonomi Modeli projesi

Avusturya merkezli derginin bahsettiği milli paralarla ticaret projesi, ilk olarak Rusya'nın hayata geçirdiği Milli Ekonomi Modeli'nin projelerinden biri. Rusya'nın Milli Ekonomi Modeli'yle ilk olarak tanışması 2008 yılına rastlıyor.

Rus bilim adamlarından oluşan bir heyet, 2008 yılının Ramazan ayında Prof. Dr. Haydar Baş'ın Trabzon'un Akçaabat ilçesindeki evine gelerek ondan Rusya ekonomisiyle ilgili tavsiyeler almışlardı. Görüşmede ABD dolarının küresel hakimiyetine nasıl son verilebileceğinin Milli Ekonomi Modeli'nde yer verilen formüllerini Rus akademisyenlere izah eden Prof. Dr. Haydar Baş, Rusya'ya ABD dolarını devre dışı bırakıp, dış ticarette milli paraların kullanılmasını tavsiye etmişti.

2008 yılındaki bu görüşmeden sonra Milli Ekonomi Modeli'ni adım adım hayata geçiren Rusya, tezin sahibi Prof. Dr. Haydar Baş'ı 27 Şubat 2013'te Rusya Parlamentosu Duma'ya davet ederek, 6 saatlik bir toplantıda ülkenin beyin takımının modeli bizzat sahibinden dinlemesini sağlamıştı.

Söz konusu toplantı Rusya lideri Vladimir Putin'in özel davetiyle gerçekleşmişti. Artık Contra dergisinin olduğu gibi Avrupalı basın yayın kuruluşlarının da görmezden gelemediği doları devre dışı bırakan milli paralarla ticaret adımları bu şekilde başlamıştı. 

Yeni dönem milli para dönemi

Yeni süreçte uluslararası ticarette yerel paraların kullanıldığını kaydeden Avusturya'da yayınlanan Contra dergisi son sayısında özellikle Rusya, Türkiye ve İran'ın dolara 'elveda' dediğinin altını çizdi.

Bu çerçevede bu ülkelerden bazı üst düzey yetkililerle de görüş soran dergi, İran Merkez Bankası Başkanı Abdülnasır Hemmati'nin açıklamalarına da sayfalarında yer verdi.

Contra'ya yaptığı açıklamalarda Hemmati, Rusya ve İran'ın tüm ticari işlemleri yerel parayla yaptığına, İran-Türkiye ticaretinin yaklaşık yüzde 30-50'sinin artık ABD dolarının dışında, çoğunlukla yerel paralarla gerçekleştirildiğine dikkat çekerek, bu eğilim sonucunda doların pazardaki payının azaldığını ve ABD'nin ticari işlemleri takip etme imkânından mahrum kaldığını söyledi.

ABD nüfuzunu kaybedecek

Contra dergisi, Rusya ve Çin gibi büyük devletlerin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) gibi birliklerin de ABD'nin nüfuzunu azaltmak için ABD dolarını devre dışında bırakmak taraftarı olduğunu yazıyor. "Rusya, petrol satarken artık dolar kullanmıyor.

Venezüella ve İran da petrolünün büyük bölümünü ABD doları kullanılmadan satıyor. Doların zayıflaması, doları küresel rezerv para birimi statüsünden mahrum bırakacak' diye haberine devam eden Contra, bunun sonucunda ABD'nin diğer ülkelere nüfuz etme imkânının da azalıp yok olacağını vurguladı.

İlk adım 2014'te atıldı

Moskova ve Pekin, ticarette ulusal para birimlerine geçmeye ilk olarak Aralık 2014'te karar verdiğine dikkat çeken Contra, o dönemden bu yana rubleyle doğrudan ticareti öngören anlaşmaları yürürlüğe koyan iki ülke, son olarak Haziran 2019 başında ulusal para birimleriyle ticaret yapılmasını öngören hükümetler arası anlaşma imzaladı.

Anlaşma kapsamında bu yıl sonuna kadar devreye sokulması planlanan uluslararası para transferi sistemi SWIFT'in yerini alacak yeni sistemin öncelikle köklü Rus enerji ve tarım şirketleri tarafından kullanılması bekleniyor.

Contra dergisinin 2014'te başladığına dikkat çektiği milli paralarla ticaret adımlarının milli paralarla ticaret projesinin de yer aldığı Milli Ekonomi Modeli'ni tezin sahibi Prof. Dr. Haydar Baş'ın 27 Şubat 2013'te Rusya Parlamentosu Duma'daki sunumundan hemen sonra geldiği görülüyor. 

Ekonomik güç Asya'ya kayıyor

Dünyanın en büyük yatırım bankalarından ABD Merkezli JP Morgan'dan bu yıl önceki yıllarda asla duyamayacağımız bir itiraf gelmesi de çok dikkat çekmişti.

Bu yılın Haziran ayı sonunda önemli bazı değerlendirmeler yapan JP Morgan döviz, emtia ve faiz stratejisti Craig Cohen, "Yapısal nedenler ve dönemsel engeller nedeniyle doların dünyanın hâkim parası olma özelliğini, yani küresel rezerv para statüsünün yakında kaybedeceğine inanıyoruz" şeklinde konuşmuştu.

Cohen, 'ekonomik büyümenin itici gücü ABD ve Batı aleyhine Asya'ya doğru kaydı' itirafında bulunmuştu.

Cohen'in itirafında dikkat çektiği Asya'nın en büyük ekonomileri olan Çin ve Rusya, Milli Ekonomi Modeli'nin milli paralarla ticaret başta olmak üzere projelerini hızla hayata geçiren iki ülke olarak öne çıkıyor.