Birbirimize güvenmiyoruz

RECEP BAHAR - İSTANBUL Sosyal bilimler alanında dünyanın en geniş kapsamlı projesi olarak bilinen Dünya Değerler Araştırması’nın Türkiye’ye dair sonuçları, Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Dünya Değerler Araştırmaları Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer tarafından hazırlanan “Türkiye Değerler Atlası 2012” ile ortaya çıktı. Araştırmaya göre, Türk toplumu Avrupa’nın ve dünyanın en dindar toplumlarından biri. Dinin toplum yaşamındaki yeri en üst düzeylerde. Dinin esas olarak bu dünyaya değil, ölümden sonraki dünyaya anlam kazandırdığını düşünenlerin oranı yüzde 76. Dinin özünün kurallara uymak olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 64. Halkın ibadet dünyası Türkiye’de halkın yüzde 29’u hem 30 gün oruç tutuyor, hem günde 5 vakit namaz kılıyor. Kadınlarda bu oran yüzde 36’ya çıkarken, erkeklerde yüzde 21’e iniyor. Kendisini ‘dindar bir kişi’ olarak tanımlayanların oranı, son 22 yılda 10 puan kadar yükseldi. Halkın yüzde 85’i kendisini dindar olarak görüyor. Bu oran, Kosova’da yüzde 100, Gürcistan’da yüzde 97, Bosna-Hersek’te yüzde 95, İsveç’te yüzde 32, Fransa’da yüzde 45. Bu arada, 47 Avrupa ülkesi içinde siyasal yelpazenin en sağında Türk toplumu yer alıyor. Ortalamalar itibariyle en solda İzmir, en sağda Doğu Anadolu var. Türklük duygusu Türk ve Müslüman kimliklerinin önceliği sorulduğunda, üçte iki çoğunluk Müslüman kimliğine öncelik veriyor. 1990’dan bu yana oran pek değişmiyor. Toplumun dörtte üçü Türk olmaktan ‘son derece gururlu’. Ancak bu oran bölgelere göre değişiyor. Türk olmaktan son derece gurur duyanların oranı Güneydoğu Anadolu’da yüzde 23, Karadeniz’de yüzde 88. Bu arada, kadınların yüzde 71’i ‘ailenin reisi erkek olmalı’ diyor. Kadınların yüzde 59’u “kadın her zaman kocasına itaat etmeli, onun sözünden çıkmamalı” diyor. Bu oran İzmir’de yüzde 40, Doğu Anadolu’da yüzde 71. İşsizlik varsa, işe almada erkeklere öncelik verilmesini isteyenler Türkiye’de yüzde 60, Danimarka’da yüzde 2 oranında. Fransızların yüzde 36’sı, Türklerin ise yüzde 6’sı evliliğin artık modası geçmiş bir kurum olduğunu düşünüyor. Birbirimize güvenmiyoruz Türkiye, dünyada kişilerarası güvenin en düşük olduğu ülkelerden biri. Bu durum 1990’dan beri hiç değişmiyor. Sadece 10 kişiden biri, genelde insanlara güvenebileceğini söylüyor. En düşük yüzde 7 ile Batı Anadolu ve Trakya’da gözleniyor. Orta Anadolu’da ise yüzde 16’ya çıkıyor. İnsanların çoğuna ‘güvenilebilir’ diyenlerin oranı Danimarka’da yüzde 76, Norveç’te yüzde 75, İsveç’te yüzde 71, Azerbaycan’da yüzde 45, Romanya’da yüzde 30 iken Türkiye’de yüzde 12! Avrupa’da bizden kötü 3 ülke var: Arnavutluk (yüzde 9), Güney Kıbrıs (yüzde 9), KKTC (yüzde 5). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde insanlar birbirine hiç güven duymaması özellikle dikkat çekici.  Ordu’ya güven azalıyor Türkiye’de kurumlara güven açısından TSK, 2008’den itibaren düşüş gösterse de yüzde 76 ile yine ilk sırada geliyor. TBMM’ye güven ise yüzde 58 ile 1990 ile aynı noktada. AB’ye güven ise 1990’da yüzde 36 iken, şu anda yüzde 39’a çıkmış durumda ancak AB’ye güven müzakerelerin başladığı 2005’te yüzde 70’i aşmıştı.