Adana'nın şanlı bayrak mücadelesi

Kasım ve Aralık 1919 tarihi Adana tarihinde önemli olayların yaşandığı unutulmaz günler olarak yazıldı tarihin sararan sayfaları arasına.  Aralık 1918 tarihi içinde başlayan Fransız-İngiliz ortak işgal harekâtında önemli bir dönüm noktasına gelinmişti. Yapılan gizli anlaşmalar çerçevesinde Fransa, Musul ve Kerkük'teki petrol alanlarının idaresini İngilizlere bırakmasının karşılığı olarak Güney Anadolu'nun geniş bir kesimi ve verimli Çukurova topraklarının kontrolüne tek başına sahip olacaktı. Adana vilayetindeki işgalci İngiliz askeri birlikleri 20 Kasım 1919 tarihinde Mersin limanından ayrıldılar. Kısa süre sonra 2 Aralık 1919 tarihinde Fransız General Duffieux, gösterişli bir şekilde Adana tren istasyonuna geldi. O'nun gelişi esnasında tören yapıldı. Fransız general  "zafer kazanmış bir kumandan görüntüsü" ile beyaz bir ata binerek Adana istasyonundan şehre giriyor ve bu anın da fotoğrafı çekiliyordu. Fransız General Goro da Adana'ya geldiFransa'nın Suriye ve Kilikya (Adana) İşgal Başkumandanı General Guro'nun da Aralık 1919 tarihinde Adana şehrine geleceği haber alındı. Beklenen gün gecikmedi. 10 Aralık 1919 tarihinde Adana şehrinin kuzeyindeki tren istasyonunun kapısında General Guro göründü. Yanında bulunan diğer kumandanlar ile birlikte yavaş adımlar ile kendisini bekleyen askerlerin önüne geldi. O sırada çevrede Fransız suvari askerler saf tutarak dizilmişlerdi. Bir an için Fransız General Guro, başındaki askeri şapkayı çıkardı. Önünde duran ve kendisini karşılaAdana'daki Fransız kumandana sol elini uzatarak "merhaba" dedi. Fransız General Guro ile birlikte Adana istasyonuna gelenler arasında beyaz şalvarlı, sakallı görünüşlerine bakılırsa Müslüman ve Arap oldukları anlaşılan kişiler de vardı. General Guro'nun Adana'ya gelişi esnasında neden sol elini uzatarak halkı selamlamıştı? Çünkü General Guro, Çanakkale Savaşında Fransız ordusunun kumandanı olarak savaşı yönetirken yanına düşen bir bombanın patlaması sonucu sağ elini kaybetmişti. General Guro, şehrin ana caddesinden geçerek Seyhan nehri kıyısındaki Vali Konağı'na geldi. Burada kendisini bekleyen Fransız Albay Bremond'un odasına geçti. O sırada Adana Vali Konağı'nın giriş kapısı üzerine büyük bir Fransız bayrağı asılmıştı. Fransız Albay Bremond, yayınladığı bildiri ile Adana şehrinin her yerine Fransız bayraklarının asılmasını istemişti. Fransız kumandanın bir isteği daha vardı: General Guro'nun Adana'ya gelişi sırasında ay-yıldızlı Türk bayrağını asmak isteyenlere en ağır cezalar verilecekti. Adana Lisesi'ndeki Türk bayrağı indiriliyorGeneral Guro'nun Adana Vali Konağı'na geldiği gün, sabahın erken saatlerinde Seyhan nehri kıyısında ve Taşköprü yakınında bulunan tarihi Adana Lisesi giriş kapısına yakın yerdeki direkte bulunan Türk bayrağının indirilmesi için Fransız Albay Bremond'dan emir geldi. Bir Fransız kumandan yanında askerler bulunduğu halde okula kadar gelerek Lise Müdürü Niyazi Ramazanoğlu'na "bayrağı indirin" emrini verdi. Okul Müdürü'nün  "Bayrağı indiremeyiz" sözleri üzerine kısa süren tartışma yaşandı. Okul öğretmen ve öğrencileri bu durumdan çok rahatsız olmuşlardı. Okulun önündeki demir bayrak direği yerinden söküldü. Ve Türk bayrağı işgalci askerler tarafından yerinden indirilmiş oldu. Şehrin ana caddesi olan Abidinpaşa'nın Tarsuskapı mahallesine açılan yerindeki Ermeni kilisesinin bulunduğu yerdeki binaların üzerine Ermenistan bayrağı asıldı. Ermeni bayrağının asıldığı anın fotoğrafı çekildi.Ve mübarek bayrak yeniden özgürFransa'nın Çukurova'yı işgali süresince "Türk bayrağını dalgalandırmak", ezan seslerinin susturulmasını hayatları pahasına önlemek isteyen kahraman Kuva-yı Milliyecilerin verdiği şanlı direniş sonrasında 5 Ocak 1922 günü Adanalıların elleri üzerinde ayyıldızlı Türk bayrağı şehrin ana caddelerinde dolaştırıldı. Ve o anın fotoğrafı da çekildi. Adana'da özellikle öğretmen ve öğrencilerin elleri üzerinde 5 Ocak 1922 günü dolaştırılan bayrak fotoğrafı belki de Türk Kurtuluş Savaşı'nın "Bayrak Mücadelesinin" en güzel belgesidir. Cezmi Yurtsever / tarihçi - yazar