Açlık KADER oldu

RECEP BAHAR / DETAY HABER

"Türk yurdunda yoksulluk o kadar azalsın ki, fakirlik suç sayılsın" Türklerin atası Oğuz Kağan'ın en meşhur sözüdür. Ancak Türkiye'nin içine sürüklendiği yüksek enflasyon ortamı yoksulluk ve açlık riskini büyütmeye devam ediyor. Son 1.5 yıldır uygulanan ekonomi politikaları nedeniyle adeta açlık ve yoksulluk Türk halkının kaderi oldu. Hükümetin Aralık 2021'den bu yana izlediği enflasyonist Türkiye Ekonomi Modeli (TEM), vatandaşların tüketim kabiliyetlerine darbe vurdu. TEM'in öngördüğü "üretim, istihdam, ihracat, yatırım" hedeflerinden hiçbiri tutmazken ve piyasalarda öngörülemezlik artarken, vatandaşların ödediği bedel de giderek ağırlaşıyor. Öte yandan devletin borcu da katlanıyor. Nitekim Aralık 2021'de 1.8 trilyon lira olan kamu borcu, Ocak 2023'te 4.5 trilyon lirayı aştı. Bu süreçte Merkez Bankası politika faizini yüzde 8.5'e çekerken, bankalar mevduat faizini inadına yüzde 28'e, tüketici kredisi faizini ise yüzde 41'e çıkardı. Finansman ihtiyacı hisseden ihracatçı firmalar bile bankalardan yüksek faizle bile kredi kullanmakta zorluk çekiyor. 

Maaşlar tuz buz

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu'nun Ar-Ge birimi KAMU-AR'ın araştırmasına göre, temel gıda fiyatlarında yaşanan yüksek oranlı artışlar dört kişilik bir ailenin açlık sınırını Mart'ta 10 bin 891 liraya çıkarırken, yoksulluk sınırı da 29 bin 549 lirayı buldu. Mart ayıyla birlikte sadece asgari ücretliler ve emeklilerin büyük kısmı değil en düşük devlet memuru aylığı da ilk defa açlık sınırının altında kaldı. Araştırmada açlık sınırı Mart'ta Şubat'a göre 632 lira artış gösterdi. Mart'ta yoksulluk sınırı önceki aya göre da 986 lira arttı. Bir yıl öncesine göre ise açlık sınırı 5 bin 153 lira yükseldi. Yoksulluk sınırı son yılda toplam 12 bin 200 liralık artış gösterdi.

Memurlar da eziliyor

Yılbaşında 8 bin 500 lira olarak belirlenen asgari ücret belirlendiği Aralık 2022'de bile açlık sınırının altında kalırken, yılbaşında yüzde 30 zamlanarak 10 bin 442 liraya yükselen en düşük devlet memuru aylığı da ilk defa açlık sınırının altına indi. Yılbaşından itibaren 5 bin 500 lira olan ve iktidarın geçen hafta 7 bin 500 liraya yükseltmeye hazırlandığı en düşük emekli aylığı alan milyonlarca emeklinin yanı sıra en düşük emekli aylığının üzerinde aylık alan milyonlarca emekli de açlık sınırının altında bir gelirle geçinmeye çalışıyor.


Süt ürünleri fiyatları uçtu!

Ankara'da en fazla alış veriş yapılan marketlerden derlenen fiyatlara göre, dengeli beslenebilmek için et, balık, yumurtaya aylık olarak harcanması gereken tutar Şubat ayına göre 336 lira, 2022 yılının Mart ayına göre ise 1326 lira artarak 2 bin 970 lira oldu. Süt, yoğurt ve peynir için yapılması gereken harcama son bir yıllık dönemde 1683 liralık artış oldu.

Gıda dışı harcamalar da katlandı

Yoksulluk sınırının belirlenmesinde gıda dışı gereksinimlerin fiyat artışları da esas alınarak yapılan araştırmaya göre, dört kişilik bir ailenin gıda dışındaki gereksinimlerini 'yoksunluk hissi duymadan' karşılayabilmesi için gereken harcama tutarı da Mart'ta 354 liralık artışla 18 bin 658 liraya yükseldi. Mart'ta dört kişinin giyim ve ayakkabı harcamaları 978 liraya inerken, barınma (kira dâhil) harcamaları 4 bin 186 liraya, ev eşyası harcamaları 2 bin 624 liraya, sağlık harcamaları 866 liraya yükseldi. Ulaştırma harcamaları 5 bin 40 liraya çıkarken, haberleşme harcamaları 780 lira, eğlence ve kültür harcamaları 680 lira, eğitim harcamaları 419 lira, tatil-otel harcamaları 1868 lira ve çeşitli mal ve hizmetlerle ilgili harcamalar 1218 lira oldu.

TÜRK-İŞ bu hafta açıklayacak

TÜRK-İŞ'in 'açlık ve yoksulluk sınırı' araştırmasının Mart ayı sonuçları bu hafta içinde açıklanacak. TÜRK-İŞ'in araştırmasının 2023 Şubat ayı sonucuna göre açlık sınırı 9 bin 425, yoksulluk sınırı 30 bin 700 lira idi. Oysa Şubat 2022'de açlık sınırı 4 bin 552, yoksulluk sınırı ise 14 bin 829 lira idi. Son bir yılda açlık ve yoksulluk sınırının yüzde 100'den fazla artış göstermesi dikkat çekiyor. Buna karşılık Ocak 2022'de 4 bin 253 liraya çıkarılan asgari ücret, yüzde 100 artışla Ocak 2023'te 8 bin 506 liraya yükseltilmişti.  Aynı dönemde açlık ve yoksulluk sınırı yüzde 107 yükseldi.