ABD'de emlak krizi

ABD'de ipotek kredisiyle finanse edilen gayrımenkul piyasasındaki durgunluk ticari bankaları zor durumda bıraktı. Gelişme, dünya borsalarında endeks erozyonu başlattı ABD'deki ekonomik canlılık herşeyini gayrı menkul piyasasına borçlu. Düşük faiz, yüksek büyüme oranı dönemlerinde tüketicinin büyük bölümü evini ek ipotek kredisiyle finanse ediyor, tüketici kredilerinde de rekor satışlar kaydediliyordu. Bu hesap, gayrımenkul fiyatları yükselmeye devam ettiği ve teminatlar para ettiği sürece tutuyordu da. Ama işler şimdi tersine döndü. Faaizler yükseliyor, gayrı menkul fiyatları ise düşüyor. Tüketici kredilerinin geri dönmemesi ticari bankaları iflasın eşiğine getiriyor. ABD'nin onuncu büyük emlak bankasının konkordato sinyalleri vermeye başlaması, krizin bütün bankacılık branşına yayılacağı endişesini körüklüyor.Şok dalgalarıİpotek krizinin kahramanlarından biri de American Home Mortgage Investment bankası. Muazzam Amerikan emlak piyasasındaki ilk on arasında yer alan bu bankanın sadece ipotek kredilerinin yeniden finansmanıyla uğraşmayıp, aynı zamanda yatırımcı olarak ta emlak piyasasında faaliyet göstermesi bakımından şok dalgaları ekonomiyi bir bütün olarak ilgilendiriyor. American Home bu strateji ile büyük başarılar elde etmiş, yönetim kurulu başkanı Michael Strauss uzmanların takdirini toplamış ve banka kısa zamanda devler arasına girmişti. Devlerin çaresizliğiİlk şok dalgaları ipotek piyasasına ulaşıncaya kadar işler yolunda gitti. Diğer tröstler gibi American Home'nin da parası tükenmeye yüz tuttu.Emlak piyasasının dev ismi kreditörlerinden artık borç alamıyor. Hafta başında bankanın likidite açığı 300 milyon doları buluyordu. Bu mmeblağa kısı zamanda 500 milyon dolarlık borç daha eklendi. Taze krediye ulaşabilmek için American Home bütün menkul ve gayrı menkul değerlerini elden çıkarsa bile piyasa uzmanları bu büyük kuruluşun konkordato ilanı ya da iflastan kurtulamayacağını söylüyorlar. Hissedarlarının her halükârda zararlı çıkacakları kesin. Emlak piyasasının daraldığı bir dönemde hisse senetlerindeki yüzde 90'lık değer kaybının kapatılması mükün değil. 50 emlak bankası kapandıPara bolluğu sırasında müşterinin sağlamlığına önem vermeyen 50 dolayındaki emlak bankası kapandı. American Home'nin de kredilerin teminat karşılığına öncelit tanımamış olması hisse senedi piyasasında alarm zillerinin çalmasına yol açtı.Washington yönetimi ise iyimser görünmme gayreti içinde. Maliye Bakanı Henry Paulson ipotek krizinin sermaye piyasasında yol açtığı gelişmelerin kontrol edillebilir olduğunu söylüyor. Dünya ekonomisinin son onyılların en iyi gelişmesini sergilediğini hatırlatan Paulson'a göre, küresel piyasalardaki son dalgalanmalar yatırım riskinin yeniden değerlendirilmesinden ibaret.