30 saat önceden deprem tahmini

Azerbaycan Milli İlimler Akademisi (AMEA) Sibernetik Enstitüsünde, geliştirilen "robust noise" yöntemi ve ülkenin farklı bölgelerinde kurulan kuyu istasyonlar sayesinde, yer sarsıntıları saatler öncesinden belirleniyor.Sibernetik Enstitüsü, Azerbaycan'da kurduğu 8, Türkmenistan'da kurduğu bir istasyondan gelen verileri tek merkezde toplayarak muhtemel deprem bölgesini 30 ile 15 saat önceden tespit ediyor.Enstitü çalışanları, bugün mevcut istasyonlarla  depremin bölgesini belirlediklerini, istasyon sayının artırılması halinde depremin merkez üssüne kadar en ince ayrıntılarla daha önceden tahmin edilebileceğini söylüyor.Sibernetik Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Telman Aliyev, deprem konusunda yaptıkları çalışmaları, geliştirdikleri sistemi ve depremi saatler öncesinden nasıl tespit ettiklerini anlattı. Depremden 30-40 saat önce yerin derin katmanlarında sismo akustik dalgalar yayıldığını vurgulayan Aliyev, bu gürültü dalgasının yeryüzüne ulaşmadığını, kullandıkları teknolojiyle sismik gürültüleri analiz ederek deprem olacağını tespit ettiklerini bildirdi. Geliştirdikleri gürültü analizi teknolojisiyle kullanım süresi dolmuş petrol kuyuları ve su kuyularının derinliklerine özel cihaz yerleştirdiklerini, cihazdan alınan verilerle 500 kilometre yarıçapındaki bölgede deprem olacağı bilgisini önceden belirlediklerini kaydetti.Türkiye'nin doğusu da kapsama alanında Sibernetik Enstitüsü çalışanlarından Dr. Ferhat Paşayev de, ilk istasyonu 2010 yılında  Hazar Denizi'ndeki 3 bin 500 metrelik atıl petrol kuyusunda kurduklarını, daha sonra Şirvan, Siyezen, Neftçala, Naftalan, Gazah ve Nahçıvan bölgelerinde de birer istasyon oluşturduklarını aktardı.İstasyonların bazılarının 3 bin bazılarının ise 50-60 metrelik kuyular üzerinde bulunduğunu söyleyen Paşayev, her istasyondan sonra daha sağlıklı veri aldıklarına dikkati çekti.Tüm istasyonlardan alınan verilerin tek merkezde toplandığını ve değerlendirildiğini ifade eden Paşayev, Naftalan, Şirvan ve Gazah'da bulunan istasyonların, Gürcistan'da, Türkiye'nin doğu vilayetlerinde ve Karadeniz sahillerindeki depremleri önceden tespit ettiğini belirtti. AA