11 ayda AYM'ye yapılan başvuru sayısı 95 bini aştı

Türkiye'de 2010 Anayasa değişikliğiyle sisteme giren ve 2012'de uygulanmaya başlanan bireysel başvurularda vekille yapılan oranın her geçen gün arttığını belirten Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan, 2022 yılında yapılan 95 bin başvurunun yüzde 80'inin vekiller aracılığıyla yapıldığını söyledi.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Adalet Bakanlığı Yozgat Personel Eğitim Merkezinde düzenlenen "Bireysel Başvurularda İnceleme Usulleri" konulu panele katıldı.

'Bireysel başvurunun başarısında avukatların çok önemli bir rolü var'

Anayasa Mahkemesine vekille yapılan bireysel başvuru sayılarında her geçen gün artış olduğunu söyleyen Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, 'Hepiniz çok iyi biliyorsunuz ki bireysel başvuru avukatla yapılmak zorunda olan bir başvuru değildir. Avukat olmadan da şahıslar özgürlüklerinin, bireysel başvurudaki haklarının ilan edildiğini düşündüklerinde mesela Anayasa Mahkemesine başvuru yapabiliyorlar.

Ama vekille başvuru oranı gittikçe artıyor. 2012 yılında bireysel başvurunun uygulamaya geçtiği ilk yılda bu oran yüzde 43 idi. Geçen yıl yüzde 75 olarak gerçekleşti. Bu yıl Anayasa Mahkemesine 95 bin bireysel başvuru yapıldı. Başvuruların yüzde 80'i vekille yapıldı.

Bu veriler vekille yapılan başvuru sayısının bize arttığını gösteriyor. Ama bir şey daha gösteriyor. Bireysel başvurunun başarısında avukatların çok önemli bir rolü olduğunu bize gösteriyor. Bireysel başvuru formunun doldurulmasından bireysel başvurunun takip edilmesine kadar tüm süreçte avukatlarımızın çok daha özenli davranması gerekiyor' dedi.

'30 gün içerisinde başvuru yapmanız gerekiyor'

Bireysel başvuruda bazı eksikliklerin olduğunu da hatırlatan Arslan, 'Süre konusunda bazı eksiklikler var. Biliyorsunuz bireysel başvuru 30 gün içerisinde yani ihlalin öğrenildiğinden başvuruları tüketildikten sonra ihlale dair, ihlal olduğunu düşündüğümüz karara dair, nihai karara dair öğrenmeden sonra 30 gün içerisinde başvuru yapmanız gerekiyor; tebliğden itibaren değil. Bu da avukat arkadaşların biraz zor alıştığı bir konu.

Bu hususta da dikkatli olunduğu takdirde bireysel başvuruda başarı sağlanabilir. Son olarak şunu ifade etmek istiyorum. Bireysel başvuru hepiniz iyi biliyorsunuz ikinci nitelikte bir başvuru yolu. Yani Anayasa Mahkemesine doğrudan başvuru yapılması söz konusu değil. Olağan kanun yolları tüketilecek. Başvuru yolları tüketildikten sonra Anayasa Mahkemesi o süreçte idari makamların veya yargı mercilerinin değerlendirmelerini, gerekçelerini değerlendirecek, analiz edecek ve bir ihlal varsa idari tespit edecek.

Sıklıkla gördüğümüz eksiklerden birisi bu. Derece mahkemelerinin önünde hiç ileri sürülmeyen bir iddia, doğrudan bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesinin önüne geliyor. Bu başvuruları da biz başvurma yolları tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilemez buluyoruz.

Çünkü Anayasa Mahkemesi bir şikayeti ilk kez değerlendirecek merci değil. Bireysel başvuru. İkincilik ilkesi gereği asıl ihlal iddialarının derece mahkemelerinin önünde dile getirilmesi ve en önemlisi ihlallerin derece mahkemeleri tarafından giderilmesi gerekiyor. Bunun yapılamadığı durumlarda ancak nihai olarak Anayasa Mahkemesi devreye giriyor' şeklinde konuştu.

'Temel hak ve özgürlüklerin korunmasının en etkili araçlarından biri'

Toplumsal ve siyasal bakımdan gelişmişliğin en temel ölçütlerinden birinin sahip olduğumuz temel hak ve özgürlüklerin korunması olduğunu da belirten Arslan, 'Temel hak ve özgürlüklerin etkili bir şekilde korunmadığı, halkların sistematik bir şekilde ihlal edildiği bir yerde gelişme sağlanmaz. O yüzden medeniyetin de temel kriterlerinden biri budur. Haklarınızın korunmasını sağlamak hepimizin görevidir.

Bu bağlamda 10 yıl önce hukuk sistemimize giren bireysel başvuru, temel hak ve özgürlüklerin korunmasının en etkili araçlarından biri haline gelmiştir. Toplumun her kesiminden yapılan bireysel başvurular, Anayasa Mahkemesinin hak eksenli bir şekilde verdiği kararlar insanımızın mutluluğunu sağlamaya yönelik olarak çok ciddi katkılar yapmıştır. Ve yapmaya devam etmektedir' ifadelerini kullandı.

Programa; Anayasa Mahkemesi üyeleri, Vali Ziya Polat, Belediye Başkanı Celal Köse, Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı Recep Sevgili, Yozgat Barosu Başkanı Muhsin Ayanoğlu ve çok sayıda adli çalışan katıldı.