Varlık Fonu zararda mı?

YENİ MESAJ / DETAY HABER

 

Ağustos 2016'da kurulan Türkiye Varlık Fonu, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin devreye girmesiyle 2018 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a bağlandı. Fonun yönetim kurulu başkanlığını Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başkan yardımcılığı görevini ise Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yürütüyor. Yaklaşık 30 milyar dolar büyüklüğe sahip olduğu tahmin edilen Varlık Fonu, kamu kuruluşu statüsünde olmadığı için Sayıştay tarafından denetlenemiyor. Fonu denetleyen resmi kurum ise yine Cumhurbaşkanlığı'na bağlı olarak çalışan Devlet Denetleme Kurulu. Fonun 2019'da kamu şirketlerinin değerini artırmak yerine, inşaat ve enerji sektöründeki bazı borçlu şirketleri kurtarmak için kullanılması tepki çekmişti. 2019'da uluslararası piyasalardan 1 milyar Euro'luk borçlanma yapan Varlık Fonu yönetimi, İstanbul Finans Merkezi inşaatını üstlenen inşaat şirketlerinin taahhütlerini yerine getirememesi sonrasında 1 milyar 670 milyon TL bedelle projeye ortak olmuştu.

 

Şirketler borçlanıyor

 

Fon bünyesinde faaliyet gösteren şirketlere ilişkin denetim raporları, Varlık Fonu bünyesindeki bazı şirketlerin zararda olduğuna ve borçlarının büyük miktarda arttığına işaret ediyor. 2018 yılına ait denetim raporlarına göre, Varlık Fonu bünyesine alındıktan sonra Çaykur 1.5 milyar lira zarar etti, banka borcu ise 1.4 milyar TL'den 3.4 milyar TL'ye çıktı. Aynı dönemde THY'nin borcu yüzde 107 artarken, TCDD'nin borcu son 1 yılda yüzde 349, Kayseri Şeker'in borcu ise yüzde 292.8 yükseldi.

 

Türkiye için doğru bir hamle mi?

 

Uzmanlara göre, Varlık Fonu Türkiye'ye uygun bir model değil. Yeditepe Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy'a göre, Varlık Fonu'nun yakın gelecekte Türkiye ekonomisinde olumlu bir rol oynaması mümkün gözükmüyor. Prof. Dr. Ulusoy, Norveç ve Suudi Arabistan gibi Varlık Fonu olan diğer ülkelerden farklı olarak 'cari fazla' değil 'cari açık' veren Türkiye ekonomisinde bu tür oluşumların ekonomiye fayda sağlamaktan uzak olduğunu dile getirdi. Ekonomist Mustafa Sönmez de, milyarlarca dolarlık kamu varlığını yöneten fonun nasıl çalıştığının bilinmediğine dikkat çekti.

 

Bünyesinde hangi şirketler var?

 

Varlık Fonu'nun portföyünde THY'nin yüzde 49.12, Türk Telekom'un yüzde 6.68, Halkbank'ın yüzde 51.1 hisseleri ile Ziraat Bankası'nın, TPAO'nun, BOTAŞ'ın, PTT'nin ve Borsa İstanbul'un ve Çaykur'un Hazine'ye ait hisselerin tamamı bulunuyor. Ayrıca Milli Piyango ve Türkiye Jokey Kulübü tarafından düzenlenen çekiliş ve yarışların lisansları da Varlık Fonu'na devredilmiş durumda. Bununla birlikte mülkiyeti Hazine'ye ait Antalya, Aydın, İstanbul, Isparta, İzmir, Kayseri ve Muğla'da bulunan bazı taşınmazlar da yine Varlık Fonu'na aktarılmış durumda.