Salgında 'kar topu etkisi' uyarısı

Koronavirüs varyantlarına ilişkin bir basın açıklaması yapan Türk Tabipleri Birliği (TTB), Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 2 Şubat tarihli açıklamasına göre SARS-CoV-2 virüsünde üç ayrı varyatın saptandığına işaret ederek bulaşma hızı belirgin olarak artmış olan bu varyantların mevcut epidemiyolojik durumda değişikliklere neden olması nedeniyle risk oluşturduğuna dikkat çekti. Bu varyantların saptandıkları ülkelerde salgın hızı ve dolayısıyla ölümlere 'kar topu etkisi'nden söz edildiğinu vurgulayan TTB, bu varyantların bir coğrafyaya girdiklerinde bulaşma hızını yüzde 30 ila yüzde 50 artırmaları durumunda 1-2 ay içinde hâkim hale geldiklerini kaydetti. Türkiye'deki güncel durumun Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın Twitter'daki paylaşımlarından izlendiğini vurgulayan TTB, Bakan'ın 3 Şubat'ta 196 İngiltere mutasyonu, iki Güney Afrika mutasyonu ve bir de Brezilya mutasyonu ile karşılaşıldığını duyurduğunu, ancak varyant suşlarının hangi şehir ya da şehirlerde, hangi yaş gruplarında görüldüğü ve klinik seyrinin ne durumda olduğu gibi bilgileri paylaşmadığı eleştirisini getirdi.

Vakalar kat kat artabilir

İngiltere'den bildirilen varyant suşunun yüzde 35 oranında daha ağır seyrettiğine ilişkin bulgular olduğuna işaret eden TTB, "Varyantlar hastalık şiddetini ağırlaştırmasa bile, bulaşma hızındaki artış nedeniyle salgın hızındaki 'kar topu etkisi'nin ölümler için de geçerli olacağı anlaşılacaktır. Şöyle ki; basit bir matematik hesaplama ile bulaşma hızı yüzde 50 artmış, enfeksiyon periyodu altı gün kabul edilerek, başlangıçta 1000 olgu olduğunu varsaydığımızda, bir ay sonra enfekte olanların 7.59 kat, iki ay sonra 57.67 kat artması ve buna bağlı olarak da, hastane yatışlarının ve ölümlerin artması kaçınılmazdır" değerlendirmesine yer verdi. Virüsler bulaştıkça mutasyon gelişmesi ve bazı mutasyonların kalıcı hale gelmesi kaçınılmaz olacağını kaydeden TTB, "Aşılama stratejilerinin doğru kurulması, hızlı ve etkili bir aşılama ile bağışıklığın hızla oluşturulması, varyant gerçeği nedeniyle artan ve acil önemdedir" açıklamasında bulundu.

Varyant nedir?

TTB'nin açıklamasında yer alan bilgiye göre, koronavirüslerde diğer RNA virüslerinde (örneğin influenza) olduğu gibi, çoğalma ve yayılma sırasında mutasyonlar gelişiyor. Mutasyonlar, yani gen dizilimindeki değişiklikler, çoğunlukla bir anlam taşıyor, ancak bazı mutasyonlar virüsün bulaştırıcılığını artırabiliyor. Bu şekilde virüsün ilk halinden genetik yapı olarak farklı olan yeni virüs "varyant" olarak adlandırılıyor. Daha kolay bulaşan varyantlar zamanla daha baskın hale geliyor.