Operasyon başladı

ORHAN DEDE/DETAY-HABER

Rusya, askeri ve siyasi açıdan stratejik öneme sahip Türkiye sınırındaki İdlib kentine operasyonun düğmesine bastı. Rus savaş uçakları muhaliflerin kontrolündeki son vilayet olan İdlib'e hava saldırısında bulundu. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Humeymim askeri üssünden kalkan Rus savaş uçaklarının İdlib'de muhaliflerin cephe hatlarını vurduğunu açıkladı. Gelen bilgilere göre Rus savaş uçakları, İdlib'in batısındaki Cisir eş Suğur, Bisenkul, Gani, İnneb, Sırmaniyye ve Hama'nın kuzeyindeki Zeyzun bölgelerindeki muhaliflere ait noktaları hedef aldı. Rusya İdlib'deki hedefleri havadan vururken, eşzamanlı olarak Suriye ordusu da İdlib'i hem havadan, hem de topçu ateşiyle karadan vurdu. 

Rusya'dan açıklama 

Haberin uluslararası medyada duyurulmasının ardından açıklama yapan Rusya, İdlib'in terörist yuvası olduğunu açıkladı. Kremlin'den yapılan açıklamada, "İdlib'deki son durum Tahran zirvesinde ele alınacak" ifadeleri kullanıldı.

Operasyonun ayrıntıları hakkında bilgi vermekten kaçınan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, İdlib operasyonu konusunda Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklama yapması gerektiğini söyledi. İdlib'deki durumun Moskova, Şam, Ankara ve Tahran için özel bir endişe kaynağı olmaya devam ettiğini belirten Peskov, burasının bir terör yuvası haline geldiğini söyledi. İdlib'deki terörist grupların ellerindeki insansız hava araçlarının Rusya'nın Suriye'deki üsleri için bir tehdit olduğunu da sözlerine ekleyen Kremlin Sözcüsü, bu nedenlerle İdlib'deki durumun, 7 Eylül'de İran'ın başkenti Tahran'da düzenlenecek Rusya-Türkiye-İran görüşmesinin ana gündem maddelerinden biri olacağını kaydetti. 

Trump'a da cevap verdi

Sosyal medya hesabındaki mesajında, "Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad Suriye'nin İdlib şehrine düşünmeden saldırmamalı. Ruslar ve İranlılar bu muhtemel insanlık trajedisinde yer alarak derin bir insani hata yaparlar. Yüz binlerce insan ölebilir. Olmasına müsaade etmeyin" ifadesini kullanan ABD Başkanı Donald Trump'a da cevap veren Kremlin Sözcüsü Peskov, "Suriye'nin tamamı için çok tehlikeli, olumsuz bir potansiyel taşıyan bu durumu dikkate almadan böyle uyarılar yapmak, kusurlu, kapsamlı olmayan bir yaklaşım" dedi.

İdlib stratejik önemde

Rusya destekli Suriye ordusu, militanların kontrolündeki İdlib'i de alarak ülkede tam hâkimiyet sağlamak ve muhaliflerin kontrolüne son vermek istiyor. Bu bağlamda İdlib stratejik önemde. Suriye krizini görüşmek için 7 Eylül'de Tahran'da Astana sürecinin garantör ülkelerinin liderleri olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani bir araya gelecek. Zaten gündeme gelemsine kesin gözüyle bakılan İdlib konusu şimdi söz konusu zirvenin ana gündemi olacak.

Zaten Rusya'dan yapılan açıklamalarda da İdlib konusunun Tahran zirvesinde konuşulacağı dile getirildi. Rusya ve Suriye'nin 2 gün sonra yapılacak Tahran zirvesini beklemeden İdlib operasyonunun düğmesine basmaları, kentin ivedilikle teröristlerden temizlenmesi konusunu müzakereye dahi açmak istemediklerini gösteriyor.

Şimdi Tahran zirvesine İdlib'e operasyon başlasın mı başlamasın mı tartışmaları değil, kentteki sivillerin nasıl tahliye edileceğine odaklanılacak. İdlib bağlamında bir kritik mesele de sivillerle teröristlerin nasıl ayrıştırılacağı konusu. Zira kentte teröristler sivillerin arasına karışmış durumda.   

3 milyon sivil var

Kuzeyinde Hatay'ın Reyhanlı ilçesine, batısında Yayladağı, Güveççi'ye komşu Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib, savaşın çıktığı 2011'de Türkiye'ye ilk sivil göçün yaşandığı ve yabancı militanların da Suriye'ye en fazla geçiş yaptığı yerdi.

3 milyona yakın sivilin yaşadığı İdlib, muhaliflerin de son sığınağı konumunda. Muhalifler ve hükümet karşıtı silahlı grupların kontrolündeki İdlib, 4-5 Mayıs 2017'deki Astana toplantısında "gerginliği azaltma bölgesi" ilan edilmişti.

Türkiye teyakkuzda

Rusya ve Suriye ordusunun İdlib'e yönelik eş zamanlı operasyonun başlamasından önce Türkiye'ye yeni bir göç dalgası başlatmasından endişe eden Ankara, Suriye sınırına askeri sevkiyatı hızlandırdı.

Birleşmiş Milletler (BM) İdlib'e harekâtın 250 bin ile 700 bin kişiyi sığınmacı duruma getirebileceği uyarısında bulunmuştu. Farklı kentlerden askeri birlik takviyesi yapılan sınır hattında, modernize edilen M-60 tankları da bulunuyor. Teyakkuz haline geçen Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), İdlib'e komşu Hatay'ın sınır hattına birçok bölgeden askeri araç ve personel takviyesi yapıyor.

İdlib'e müdahale sonrası Türkiye'ye gelebilecek göç dalgası için de Suriye topraklarında kurulan Atme kampı hazır hale getirildi. TSK'nın İdlib'i çevreleyen 12 gözlem noktası da beton bariyerler ve ateş destek vasıtalarıyla güçlendirildi.