Navigasyon beyni tembelleştiriyor mu?

Sürekli navigasyon kullanımının beynin yön bulma yetisini zayıflatabileceğini ifade eden Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, "Navigasyon cihazlarının sürekli kullanımı, kişilerin yeni mekânsal bilgileri öğrenme ve hatırlama becerilerini etkileyebilir. Çünkü navigasyon cihazları, kullanıcıların yerlerini hatırlama veya yol tarif etme ihtiyacını azaltır, her şeyi kendi beynimize değil başka yapay beyne, cihaza devrederiz" dedi. Olumsuz etkilerinin yanında bu cihazların bilinmeyen yerlerde güven duygusu vermesi ve stresi azaltması açısından da fayda sağlayabildiğini aktaran Kefal, yine de, dengeyi korumanın ve beyni aktif tutmanın önemli olduğunu vurguladı.

Beynimiz doğal olarak dünyayı haritalıyor

Beynin navigasyon yeteneğinden ve işlevinden bahseden Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, "Dünyamızı sürekli haritalarız. Binlerce yıl böyle olmuştur ve hayvanlarda da mekânsal haritalama yaşamda kalmak için esastır. Yiyecek nerede, ev nerede, su nerede, tehlike nerede gibi… Bu yetenek beynimizin doğal yapısında kişiler arası farklar olsa da gelişmiştir" dedi.
Navigasyon ve yön bulma ile ilgili yapılan beyin görüntüleme araştırmalarının, insan beyninin bu süreçleri nasıl gerçekleştirdiği konusunda önemli bilgiler sağladığını aktaran Kefal, "Bu tür araştırmalar genellikle fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) ve PET (pozitron emisyon tomografisi) gibi görüntüleme teknikleri kullanılarak yapılır. Hipokampus, özellikle uzun süreli mekansal hafıza ile ilişkilendirilmiştir. Araştırmalar, hipokampusun yerel mekansal haritaları oluşturduğunu ve bu haritaları kullanarak insanların çevrelerinde nasıl gezindiklerini desteklediğini göstermektedir" şeklinde konuştu.

Yönümüzü bulmak için mekansal hafızamızı kullanıyoruz

Nobel Ödülü sahibi olan araştırmacıların, ızgara/grid hücreleri olarak bilinen özel nöronların, insanların konumlarını ve hareketlerini izlediğini keşfettiklerini dile getiren Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, "Grid hücreleri, bir çeşit iç harita oluşturur ve insanların bulundukları konumu bu harita üzerinde hesaplar. Yer hücreleri, belli bir yerdeki nesnelerin yerini belirlemeye yardımcı olan nöronlardır. Bu nöronlar, bir nesnenin yerini belirleyen işaretlerle etkileşime girerler. Entorinal korteks, mekansal bilginin işlendiği bir bölge olarak bilinir. Bu bölge, yer hücreleri ve grid hücreleri gibi nöronlar içerir ve mekansal hafızanın işlenmesine katkı sağlar. Araştırmalar, insanların çevrelerindeki, bir binanın şekli veya bir ağacın konumu gibi belirgin özellikleri kullanarak yönlerini belirlediklerini göstermektedir" açıklamasını yaptı.

Navigasyon sistemlerinin, sürücülere veya yaya kullanıcılara doğru yolları bulmalarına yardımcı olduğunu, bunun bilinmeyen bölgelerde veya karmaşık şehir trafiği içinde seyahat ederken insanların daha az kaygı duymalarını sağlayarak kendilerini güvende hissettirdiğini dile getiren Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, şunları söyledi: "Doğru yolu bulmak, insanların güvende hissetmelerine katkıda bulunabilir. Bazı navigasyon sistemleri, anlık trafik bilgilerini sağlayarak kullanıcıları trafik sıkışıklıklarından kaçınmalarına yardımcı olur. Bu, trafik stresini azaltabilir ve sürücülerin daha hızlı ve güvenli bir şekilde hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabilir. Yine, acil durumlar için acil servislere yol tarif edebilir. Bu özellik, acil bir durumda insanların daha hızlı yardım almasını sağlayarak güvenlik hissini artırabilir. Kişinin bilmediği bölgelere seyahat ederken navigasyon sistemleri, kullanıcıları yanlış yönlendirmelerden veya tehlikeli bölgelerden kaçınmalarına yardımcı olabilir. Bu da insanların kendilerini daha güvende hissetmelerine katkıda bulunabilir. Navigasyon kullanımı, sürücülerin veya yolcuların stres seviyelerini azaltabilir. Yolculuk sırasında kaybolma veya yanlış yola sapma endişesi olmadan seyahat etmek, insanların daha rahat hissetmelerine ve bu da güven hissini artırabilir."

Navigasyon sistemleri sürücülerde stres ve anksiyeteye de neden olabilir!

İnsanların navigasyona aşırı bağımlı hale gelmelerinin, bazı olumsuz etkileri de olabileceğinin altını çizen Uzman Ergoterapist Ebru Şirin Kefal, "Örneğin, sürücülerin tamamen navigasyon sistemlerine bağımlı hale gelmeleri ve trafik kurallarını veya çevrelerini göz ardı etmeleri gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Diğer yandan da navigasyon cihazlarının kullanımı, sürücülerin dikkatlerini yoldan ayırmasına neden olabilir. Aynı zamanda, bu cihazların hatalı yönlendirmeleri veya beklenmedik durumlarla karşılaşma durumu, sürücülerde stres veya anksiyete yaratabilir" diyerek sözlerini tamamladı.