Mesneviden/ Nefis neden vardır?

"Emir ise, "koş!" diye bir taraftan da onu kamçılıyordu." "Adamcağızın midesi çürük elmalarla dolmuş, kamçılardan, yüzü gözü yara-bere içinde kalmıştı.""Tâ ki, adamcağızın safrası kabardı. Kusmağa başladı.""Yediği çürük elmalarla beraber, kara yılan da dışarı fırladı.""Adamcağız, midesinden çıkan yılanın korkunçluğunu görünce, dehşete kapıldı. O salih emirin önünde yerlere kapandı. Dedi ki:"Hakikaten sen, Cebrail'in (a.s.) rahmeti gibi gelmişsin! Meğer benim velinimetim imişsin!""Seni gördüğüm saat, ne mübarek zamanmış! Eğer sen olmâsâydın ben çoktan hazin bir şekilde ölmüş gitmiştim. Sen bana hayat bahşettin.""Senin yüzünü görene, yahud ansızın senin mahallene gelene ne mutlu!""Ey övülmeğe lâyık temiz ruh! Cehaletim ve gafletim, sana ne kadar saçma-sapan sözler söyletti. Onlardan dolayı beni afvet!""Emir dedi ki:"Eğer ben o vakit, senin iç âlemindekilerden bir parça söyleseydim, ödün kopardı. Korku, seni helâk ederdi.""Kedi önündeki fare gibi mahvolur, kurda karşı kuzu gibi fani olurdun..."Hz. Peygamber (s.a.) buyurmuştur ki:"İçinizdeki düşmanı açıklayacak olsam, cesurların ödü patlar; ne bir yolda gidebilir, ne de bir iş becerebilirdi; çaresizlik içinde kıvranırdı. Ne vücutta ibâdete kuvvet, ne kalbde takât, ne de seyr-i süluka mecal kalırdı. O halde ben sizi, sükutla, içinizdekini dışınıza vurmadan terbiye ederim."Peygamber Efendimiz (s.a.) böyle olduğu gibi, O'nun (s.a.) varisleri bulunan evliyaullah da böyledir. Onlar da bildikleri her doğruyu muhatabın menfaati icabı söylemez ve susarlar. Ayrıca muhataplarının kalplerindekini açığa vurmaz, ayıpları setredeler. Sözden ziyade fiil ve hareketleri ile terbiye ederler. Ehlullah hazeratı, demir gibi sertleşmiş ve taşlaşmış kalplere de -maneviyata isti'dadı varsa- Davut'un (a.s.) demiri yumuşattığı gibi tesir ederler.Hikâyede zikri geçen uyuyan insan, insan-ı gâfildir. Ağzına giren kara yılan, nefs-i emmaredir. Emir ise, mürşid-i kâmildir. Onu uykuda iken kamçılayarak döve döve uyandırıp kırda bayırda koşturması, riyazat ve mücahededir. Yılanın çıkışı da, nefs-i emmareden kurtuluştur.