Küresel ‘sosyal çalkantı’ uyarısı

Dünya Bankası, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali yüzünden tetiklenen enerji ve gıda fiyatlarındaki hızlı artışın Ortadoğu ve Afrika'da gıda güvenliğine ilişkin mevcut kaygıları daha da kızıştırabileceği ve boyutu artan sosyal huzursuzlukları daha da pekiştirebileceği uyarısında bulundu. Bu bağlamda Almanya, gıda piyasalarının istikrarı hakkındaki kaygıların arttığı bir zamanda işgalin etkilerini ele almak üzere bugün G-7 ülkelerinin tarım bakanlarını çevrimiçi ortamda ağırlayacak. Dünya Bankası başekonomisti Carmen Reinhart Reuters'a verdiği mülakatta, gıda güvenliği konusunda zaten sorunlar yaşayan özellikle Ortadoğu, Afrika, Kuzey Afrika ve Sahra-altı Afrikası'nda önemli boyutta etkilerin görüleceğini söyledi.

Reinhart, "Aşırı duygusal olmak istemiyorum ama gıda güvensizliği ve ayaklanmaların Arap Baharı'nın arkasındaki hikayenin bir parçası olduğu uzak bir ihtimal değil" ifadesini kullandı. Dünya Bankası yetkilisi, son iki yıl içerisinde başarılı ve başarısız darbelerin sayısının arttığına dikkat çekti. Gıda fiyatlarındaki ani artışlar, 2007-2008 ve daha sonra 2011 yıllarında olduğu gibi sosyal huzursuzluklara neden olabiliyor. Küresel gıda fiyatlarındaki artışlar, bu yıllarda 40'ın üzerinde ülkede görülen ayaklanmalarla bağlantılandırılmıştı. Tarım ürünleri fiyatları Ocak ayında bir önceki yıla göre yüzde 35 arttı. Dünya Bankası'nın işgalden birkaç gün sonra geçen ay yayınladığı raporda, hem Rusya hem Ukrayna'nın büyük miktarlarda buğday, mısır, arpa ve ayçiçek yağı ihraç eden ülkeler olduğuna dikkat çekilerek, fiyatların savaş yüzünden ileride daha da artmasının beklendiği belirtilmişti.

Ülkelerin borçları ağırlaşacak

Uzmanlar, enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın hükümetleri daha fazla yardım ödenekleri sağlamaya iteceği ve bunun da birçok düşük gelirli ülkenin borçlarını daha da ağırlaştıracağını ifade ediyor. Banka geçen ay, etkilerin özellikle Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da daha sert şekilde hissedilebileceği uyarısında bulunmuştu. Bölge ülkelerinden örneğin Mısır buğday ihtiyacının yüzde 80'ine kadar uzanan kısmını Ukrayna ve Rusya'dan ithal ediyor. Mozambik de büyük bir buğday ve yağ ithalatçısı ülke konumunda. Reinhart, IMF'nin Batı yaptırımları nedeniyle bu yıl resesyona sürükleneceğini tahmin ettiği Rusya'yla yakın ekonomik ve ticari bağları bulunan Orta Asya ülkelerinin de ciddi boyutta ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduklarını kaydetti. Carmen Reinhart, olası mülteci akınlarını da durumu daha da karmaşıklaştırabilecek unsurlar arasında gösterdi.