Kuraklık elektrik üretimini de vuruyor

 

Türkiye'nin hidroelektrik kurulu gücü son 10 yılda yaklaşık yüzde 80 artışla 31 bin megavat seviyesini aştı. Artan kapasiteye rağmen, kuraklık veya bol yağış görülen dönemlerde hidroelektrik santrallerinin toplam üretimdeki payı değişkenlik gösterdi. Hidroelektrik Santralleri Sanayi İş Adamları Derneği (HESİAD) verilerine göre, son 10 yılda ana havza barajlara gelen su miktarında en yüksek rakama 81 milyar 852 milyon metreküple bol yağış görülen 2019'da ulaşıldı. Barajlara gelen su miktarı kurak geçen 2014'te ise 29 milyar 592 milyon metreküp seviyesinde kalmıştı. Türkiye'de geçen yılın son aylarından beri etkisini gösteren kuraklık nedeniyle, ana havza barajlara gelen su miktarı 2020'de 59 milyar 463 milyon metreküp oldu.

 

Gelen su, üretilen elektriğe yansıyor

 

Kuraklığın etkisinin sürdüğü Ocak-Mayıs döneminde ise barajlara 24 milyar 357 milyon metreküp su geldi ve bu miktar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 50 azalış olarak kayıtlara geçti. Hidroelektrik santrallerin elektrik üretimindeki payı son 10 yılda ortalama yüzde 23.2 oldu. Kuraklığın aşırı etkili olduğu 2014'te hidroelektrik santrallerin elektrik üretimindeki payı yüzde 16'ya kadar gerilemişti. Hidroelektrik santrallerin üretimdeki payı 2019'da ise en yüksek seviyeye ulaşarak yüzde 29.2'ye kadar çıkmıştı. Geçen yıl hidroelektrik santraller toplam elektrik üretiminin yüzde 25.6'sını karşıladı.

 

Devreye doğal gaz santralleri giriyor

 

Hidroelektrik santrallerde yaşanan üretim düşüşü ağırlıklı olarak doğal gaz santralleriyle karşılandı. Son 10 yılın en kurak dönemi olan 2014'te doğal gaz santrallerinin elektrik üretimindeki payı yüzde 48'e kadar yükselirken, bol yağış görülen 2019'da yüzde 18 oldu. Gaz santrallerinin elektrik üretimindeki payı 2020'de ise yeniden yükselişe geçti ve toplam elektriğin yüzde 22.7'si söz konusu santrallerden karşılandı. İthal, yerli ve taş kömürü santrallerin toplam payı ise 2020'de yüzde 34.8 olarak kayıtlara geçti.

Bu yılın ilk 5 aylık döneminde hidroelektrik santrallerin elektrik üretimindeki payı yüzde 21.7 olurken, doğal gaz santralleri yükselişini sürdürerek toplam içerisinde yüzde 27.3 pay aldı. Kömür santrallerinin payı ise bu dönemde yüzde 31.9 seviyesinde gerçekleşti.

 

 

Elektrik fiyatına fahiş zam

 

Kuraklık, elektrik piyasasında fiyatlarda da etkisini gösterdi. Piyasa takas fiyatı 2019'da bir megavat/saat (1000 kilovat/saat) için ortalama 260.3 lira olarak gerçekleşirken, bu rakam 2020'de 278.7 liraya çıktı. Ocak-Mayıs döneminde elektrikte ortalama piyasa takas fiyatı ise bir megavat/saat için 314.3 lira olarak hesaplandı. Bir megavat/saat elektriğin ortalama piyasa takas fiyatı Nisan'da, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 72.3 artışla 312 liraya, Mayıs'ta yüzde 77 artışla 360 liraya, Haziran'da yüzde 38 artışla 402 liraya yükseldi. Geçen yıl Nisan ve Mayıs ayında salgın nedeniyle elektrik talebinde düşüş görülmüştü. Temmuz ayının ilk haftasında ise ortalama piyasa takas fiyatı 571 lira olarak hesaplandı.