Kartlı ödemelerde de, kart borcunda da rekor!

 

RECEP BAHAR / DETAY HABER

 

Bankalararası Kart Merkezi (BKM), Türkiye'de kartlı ödemelerde 2020 yılında yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. 2020 yılı dünyada ve Türkiye'de pandeminin gerek ekonomik faaliyetler gerekse de tüketici davranışları üzerinde olağanüstü etkilerini gördüğümüz bir yıl oldu. Tüketici davranışlarındaki değişimin en belirgin yaşandığı alanlardan biri de ödemeler sektörüydü. BKM verilerine göre, 2020'de Türkiye'de temassız ödemeler ve internetten kartlı ödemeler çok daha fazla tercih edilir hale geldi; toplam kartlı ödeme tutarı da yüzde 17 büyüyerek 1 trilyon 146 milyar 600 milyon TL oldu.

 

Borç da arttı

 

Geçen yıl bireysel ve kurumsal kredi kartı borçları toplamda yüzde 33.6 artış gösterdi. Geçen sene başında vatandaşların bankalara kredi kartı borcu 115.4 milyar TL idi. Sene sonunda bu meblağ 145.1 milyar liraya çıktı. Artış oranı yüzde 26'ya yaklaştı. Bankalara olan kurumsal kredi kartı borcu ise 37.3 milyar liradan 59 milyar liraya çıktı. Buradaki artış oranı da yüzde 58'i geçti. Toplam kredi kartı borcu ise 152.7 milyar liradan 204.1 milyar liraya yükseldi. Artış oranı yüzde 33'ü aştı. Kısaca vatandaşın yanı sıra tüccar ve esnaf da ciddi ölçüde kredi kartları vasıtasıyla bankalara borçlandı. 

 

Kart sayısında patlama

 

BKM'nin verilerine göre, kredi kartı sayısı 2020'de bir önceki yıla kıyasla yüzde 8 artışla 75.7 milyon olurken, banka kartı ve ön ödemeli kart sayısı ise toplamda yüzde 13 artışla 188.1 milyona çıktı. Böylece toplam kart adedi yaklaşık 264 milyona ulaştı. Türkiye toplam kart adedinde Avrupa'da lider ülke konumunu 2020'de de sürdürdü.

 

Salgın kartlara yaradı

 

Hem fiziksel hem de online dünyada, hızlı ve kolay olması ile hayatı kolaylaştıran kartlı ödemeler, 2020 Mart ayında başlayan pandeminin etkilerinin ülkemizde de hissedilmesiyle beraber, hijyenik bir ödeme yöntemi olarak da ön plana çıktı. 2020, kartlı ödemelerin temel ihtiyaçlardan vergi ödemelerine, uluslararası alışverişlerden internetten yapılan ödemelere kadar tüm alanlarda yaygınlaşmaya devam ettiği bir yıl oldu.

BKM'nin verilerine göre, 2020 genelinde banka kartlarıyla yapılan ödeme tutarı yıllık yüzde 41 artışla 188.8 milyar TL'ye, kredi kartlarıyla yapılan ödeme tutarı ise yıllık yüzde 14 artışla 957.8 milyar TL'ye ulaştı. Toplam tutar 1 trilyon 146 milyar liraya ulaştı. 2000 yılında kartlarla yapılan ödemelerin yılda 8 milyar TL düzeyinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, aradan geçen 20 yılda, kartlı ödemelerin ne kadar geliştiği ve ne kadar büyük bir ekonomiye aracılık ettiği de ön plana çıkıyor. Kartların kullanım alanlarının yaygınlaşması ile beraber, kartlı ödemelerin hanehalkı tüketimi içindeki payı, bugün yüzde 41 gibi önemli bir seviyeye ulaşmış durumda.

 

Marketler ilk sırada

 

2020 yılında, kartlı ödeme tutarının en hızlı arttığı sektör elektronik eşya oldu. Elektronik eşya sektöründe kartlı ödemeler 2020 yılında bir önceki yıla göre yüzde 65 artarak 88 milyar TL'ye ulaşırken, bu sektörü yüzde 35'lik artış ve 341 milyar TL'lik kartlı ödeme tutarıyla market-gıda ödemeleri izledi. Üçüncü sırada ise kamu/vergi ödemeleri yüzde 31'lik artış ve 37 milyar TL'lik ödeme tutarıyla yer aldı. Onu, yüzde 29'luk artış ve 50 milyar TL'lik kartlı ödeme tutarıyla yapı malzemeleri/nalburiye sektörü, yüzde 17'lik artış ve 38 milyar TL'lik kartlı ödeme tutarıyla mobilya/dekorasyon sektörleri izledi. Kartlı ödeme büyüklüğüne göre sektörel sıralamada ise ilk sırayı 341 milyar TL'lik büyüklükle market-gıda ödemeleri aldı. Bu sektörü 88 milyar TL ile elektronik eşya, 80 milyar TL ile giyim, yine 80 milyar TL ile akaryakıt ve 50 milyar TL ile yapı malzemeleri/nalburiye sektörleri takip etti.

 

İnternetten ödemelerde olağanüstü artış

 

Olağanüstü dönemlerin yaşandığı 2020 yılında, internet ve mobil teknolojilerin toplumun farklı kesimlerinde artan kullanımıyla birlikte, internetten ödeme alışkanlığı da her geçen gün yaygınlaştı ve bu durum kartlı ödeme istatistiklerine de yansıdı. 2019 yılında 190 milyar TL olarak gerçekleşen internetten kartlı ödemeler, 2020'de yüzde 37 artarak 260 milyar TL'ye yükseldi. Hem kullanıcı hem de işyeri tarafında yaşanan dijital dönüşümün etkisiyle internetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki payı ise yüzde 22'yi geçti. Buna göre, her 5 TL'lik kartlı ödemenin 1 TL'si internetten yapıldı.