İran ile anlaşma sağlandı

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasındaki, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerde anlaşmaya varıldığını bildirdi. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ve Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle de müzakerelerin yapıldığı Cenevre Intercontinental Otel'den ayrılırken, basın mensuplarının "Anlaşma sağlandı mı?" sorusu üzerine "Evet" cevabını verdi. Anlaşma, Cenevre'deki müzakerelerin üçüncü turunda beşinci günün sonunda çıktı. Müzakerelere, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif katıldı.Obama'dan açıklamaABD Başkanı Obama anlaşmaya varılmasıyla ilgili olarak Beyaz Saray'da yaptığı açıklamada, P5+1 ülkeleri olarak İran'ın nükleer programına yönelik kaygıları ele almaya yönelik kapsamlı bir çözüme doğru önemli bir adım attıklarını belirterek, İran'ın nükleer silah edinmesinin önlenmesi yönündeki kararlılığının altını çizdi. BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun da, müzakere sürecini yürüten tarafları tebrik ederek, "Bu uzlaşma, Ortadoğu ve ötesindeki halklar ve milletler için tarihi bir anlaşmanın başlangıcı olabilir" ifadelerini kullandı. Konuyla ilişkili bütün hükümetlere, bu "cesaret verici başlangıca" mümkün olan her türlü desteği verme ve karşılıklı güven çağrısı yapan Ban, nükleer silahsızlanmaya yönelik sarsılmaz bağlılığını da vurguladı.ABD'nin çabası İsrail için ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, ise anlaşmaya varılmasının ardından Uluslararası Konferanslar Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında İran'la imzalanan anlaşmanın, "bir ilk adım" olduğunu ifade ederek, asıl amacın daha kapsamlı bir anlaşma olduğunu belirtti. Atılan bu adımla İran'ın programını geriletilmiş olacağını vurgulayan Kerry, "Bu anlaşma, bölgedeki ortaklarımızı ve müttefikimiz İsrail'i daha güvenli yapacak" dedi. İran'ın zenginleştirilmiş uranyum düzeyini yüzde 5'te durdurmayı kabul ettiğini bildiren Kerry, "İran, sahip olduğu yaklaşık 200 kilogram yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş ve nükleer silah yapımı kapasitesine sahip uranyumu dönüştürecek ve 6 ay içinde bu oranda uranyuma artık sahip olmayacak" diye konuştu. İran'ın yüzde 3,5 düzeyindeki zenginleştirilmiş uranyum stoklarını önümüzdeki altı ayda artırmayacağını ifade eden Kerry, "Ek zenginleştirme tesisi inşa edilmeyecek" dedi. Uluslararası toplumun İran'a uygulanan bazı yaptırımları azaltacağını ifade eden Kerry, İran'ın anlaşma şartlarını yerine getirmesi halinde 4,2 milyar dolarlık bir fonu kullanabileceğini kaydetti. Kerry ayrıca, 1,5 milyar dolarlık ihracat geliri sağlayabilecek şekilde yaptırımlarda yumuşamaya gidileceğini de dile getirdi.Karşılıklı güven sınanacakİran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Uluslararası Konferanslar Merkezi'nde gerçekleştirdiği basın toplantısında anlaşmanın önemli bir başarı, ancak bir ilk adım olduğunu ifade ederek, anlaşmanın yürütülmesi için bir komisyon oluşturulduğunu, bunun karşılıklı güvenin sınanacağı bir süreç olacağını ifade etti. Bugünkü anlaşmayla İran'ın batıyla yeniden barışıp barışmadığının sorulması üzerine Zarif, amaçlarının nükleerle ilgili konuyu çözmek olduğunu ifade etti. Zarif, "Nükleerle ilgili konunun gereksiz bir konu olduğunu düşünüyorduk. Daha önemli konulara eğilmemizi engelliyordu" dedi. Uluslararası alanda güç kullanma seçeneğinin BM şartı kabul edildikten sonra ortadan kalktığını savunan Zarif, "Bizim komşularımızın güvenliği bizim güvenliğimizdir" dedi. Zarif, "Yaptığımız anlaşmanın iki ayrı aşamada İran'ın uranyum zenginleştirme programının devam edeceği ve herhangi bir anlaşmanın şimdi ve ileride bir parçası olacağına açıkça kaynak oluşturduğuna inanıyoruz" diye konuştu. AA'İran'ın hakkı resmen tanındı'İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin nükleer programına ilişkin müzakerelerin ardından 5+1 ülkeleriyle imzaladığı anlaşmaya ilişkin, "Dünya'daki büyük güçler, İran'ın nükleer faaliyet hakkını resmen tanıdı" dedi. Devlet televizyonunda halka seslenen Cumhurbaşkanı Ruhani, dünyanın müzakerelerde İran halkına saygı duymanın olumlu sonuç getireceğini, yaptırım ve tehditlerin hiçbir işlevinin olmadığını hissettiğini söyledi. "10 yılın ardından ilk defa bu seviyede bir anlaşma yapılmasından memnunuz. Bu anlaşma, nükleer yolundaki ilk adımdır" diyen Ruhani, müzakerelerin eşit koşullarda ve karşılıklı saygı içerisinde sürdürülmesi durumunda ileriye doğru hareket etmeye devam edeceklerini ifade etti. Anlaşmanın en önemli getirisinin, 5+1 ülkeleri ile dünyanın diğer önemli güçlerinin İran'ın nükleer faaliyet hakkını resmen tanıması olduğuna işaret eden Ruhani, "Elbette bu İran'ın zaten Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi (NPT) Anlaşması çerçevesinde sahip olduğu bir haktı. Anlaşmanın ikinci getirisi, İran'ın kendi toprakları içerisinde uranyum zenginleştirme hakkının resmen kabul edilmesidir" diye konuştu.