İmam Kazım’ın zindanda geçen yılları -1-

Ali b. İsmail'in ihaneti neticesinde, saltanatını korumak için İmam Kâzım'ı ortadan kaldırmayı planlayan Hârun Reşid, o sene Medine'ye gitti.

Medine'nin girişinde kendisini karşılamaya gelenler arasında İmam Kâzım (a.s.) da vardı.

Rivâyete göre, Hârun Reşid, Hz. Peygamberin kabri başında ona şöyle niyaz etti:

"Ya Resûlallah (sallallahu aleyhi ve âlihi), yapmak istediğim iş için senden özür diliyorum. Mûsâ b. Ca'fer'i hapsetmek istiyorum. Çünkü o, Senin ümmetin arasında ikilik çıkarıp kanlarını dökmek istiyor."

Bu niyazdan sonra İmam'ın yakalanıp, hapsedilmesini emretti. İmam'ı camide yakalayarak, ellerini zincirlediler.

Gördüğü bu muamele karşısında İmam Kâzım'ın, "Sana şikâyet ediyorum ya Resûlallah (sallallahu aleyhi ve âlihi)" dediği rivâyet edilir. 

Hârun Reşid'in yanına getirdiler. Üstü kapalı iki araba hazırlattı, birini Kûfe tarafına, diğerini Basra yönünde aynı anda yola çıkardı. Amacı, İmam'ı nereye yolladığının gizli kalmasını sağlamaktı.

İmam Kâzım'ı Basra'ya gönderdi ve İmam Kâzım için zindan günleri başlamış oldu.

Muhammed b. İsmail, zindanda çektiği çileler ile ilgili şöyle rivâyet etmiştir: "Mûsâ b. Ca'fer zindandan Hârun Reşid'e şunları yazmıştı:

Benim musibet ve belâ ile eksilen her günümle birlikte senin de nimet ve bolluk içinde yaşadığın bir günün eksilmektedir. Sonunda hepimiz sonu gelmeyen bir günde buluşacağız. Ve o gün bâtıl ehli olanlar büyük bir hüsrana uğrayacaklardır." 

Ebû'l-Ferec İsfahanî, Hârun'un, Resûlullah'ın kabri başındaki konuşmasının ardından, İmam Kâzım'ın Basra'ya gönderildiğini yazar. 

İmam Mûsâ b. Ca'fer Basra'ya giderken yolda Abdullah b. Merhum el-Ezdî ile karşılaşır. İmam, ona kendinden sonraki İmam olan oğlu Rızâ'ya verilmek üzere bir mektup emanet eder.

El-Ezdî'ye, bu mektupla, Rızâ'nın, yerine geçecek İmam olduğunu bildirmesini emreder. 

İmam Mûsâ Kâzım'ın, ibret dolu hayatında, zindanda geçirdiği günlerin ayrı bir değeri vardır.

O, nerede ise, Cenab-ı Hakka, zindana atıldığı için şükrederek bu çileyi mükâfata çevirmiştir. Basra zindanında şöyle şükrettiği rivâyet edilmektedir:

"Allah'ım! Sen de biliyorsun ki, ben daha iyi ibâdet yapabilmek için Senden uygun yer istemiştim. Bana bunu nasip ettiğin için Sana şükürler olsun."

O kadar uzun secdeleri olurdu ki, sabah namazından öğle ezanına kadar secdede dua ediyordu. 

İmam Kâzım (a.s.), Basra'da, Vali İsâ b. Ca'fer b. Mansur'a teslim edildi. Ve burada bir sene zindanda kaldı.

Bağdat günlerinde, İmam'a inanan âlimler gizlice yanına gelerek ilim öğrenmeye devam ettiler. Yasin ez-Zeyyat ed-Darir el-Basrî, zindanda onunla buluşma şerefine ermiş ve hadis nakletmiştir.   

Bir yıl sonra Hârun, İsâ'ya bir mektup yazarak onu öldürmesini emretti. Ancak danışmanları, valiyi, bu işin tehlikeli olduğu konusunda uyardılar. Vali, Hârun'a bir mektup yazmaya karar verdi:

"Bir yıl boyunca Mûsâ b. Ca'fer'i hapiste izlettim. Gece-gündüz ibâdetle, namaz kılmakla uğraşıyor. Yaptığı duaları dinlettim. Ne senin, ne de benim hakkımda kötü isteklerde bulundu. Kendisi için de Allah'tan sadece affedilmeyi diliyor. Şimdi birini gönder, Mûsâ b. Ca'fer'i teslim alsın yoksa ben, onu serbest bırakacağım."

Hârun, İmam'ın serbest bırakılma endişesi ile onu vezirlerinden Fadl b. Rabi'e emanet ettirdi.

Rabi, İmam'ın ibâdet dolu hayatını görünce, halifenin İmam'ı iftiralar ile hapis tuttuğunu anladı. Ve halifeye bir mektup yazarak, İmam'ı serbest bırakmasını talep etti:

"Ey mü'minlerin emiri! Neden onu zindana atarak baskı altında tutuyorsun?"

Hârun Reşid, siyaseten bu işi yaptığını itiraf edercesine şöyle demiştir: "Asla! Bunun böyle olması gerekiyor, bundan başka çare yoktur." 

Bu tavır karşısında, Hârun bu sefer de fazla mektup yazarak onu zehirlemesini emretti. Fadl da buna yanaşmadı.

Hârun Reşid, bu işi yapacak adamı buluncaya kadar İmam'ı zindanda tutmaya kararlı idi. Son olarak İmam'ı, Fadl b. Yahya b. Halid Bermekî'ye teslim etti.

Fadl b. Yahya, onu evinde bir odaya yerleştirdi. Nöbetçiler vasıtası ile ne yaptığını izliyordu. İmam geceleri ibâdet edip, gündüzleri de oruç tutuyordu.

Bu hali gören Fadl b. Yahya onun için düşünülenlerden utandı ve ona hizmet etmeye başladı.

Hârun Reşid, İmam'ın kaldığı zindanı tepeden gören bir yerden izlemeye giderdi. Bir örtünün yerde serili olduğu ve her gittiğinde kaldırılmadan aynı yerde bulunduğu dikkatini çekti.

Fadl'a, "Her gün aynı yerde bu örtünün durduğunu görüyorum, nedir o?" diye sordu.

Fadl, "O örtü değil, Mûsâ b. Ca'fer'dir. Her gün güneşin doğmasından öğle vaktine kadar secdeye kapanır" dedi.

Hârun donakalır ve "Bu Hâşimoğulları'nın büyüklerinden biridir" demekten kendini alıkoyamaz." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Musa Kazım eserinden)