Gıdada israf ciddi boyutlarda

AHMET SAFA TERZİ/İSTANBUL

Dünya nüfusunun yüzde 13 ciddi gıda sıkıntısı çekerken, israfın boyutları şaşkınlığa yol açıyor. Zira dünyada her yıl üretilen 4 milyar tonluk gıdanın sadece 2.7 milyar tonu sofraya ulaşıyor. 2050 yılına artan nüfusa paralel olarak gıda tüketimi en az 1.6 milyar ton artacak. Bu ihtiyacın yarısının israfın azaltılmasıyla karşılanabileceğine işaret ediliyor. 
Halen küresel düzeyde tarım, kişi başına 4 bin 600 kalorilik üretim yapıyor.

Bu üretim, dünya nüfusunu doyurmaya rahatlıkla yeter ancak Birleşmiş Milletler verilerine göre 815 milyon insan açlık çekiyor. Bunlardan 124 milyonu ise açlıktan ölmek üzere!

Dünyada üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri çöpe gidiyor. Bu rakam, 2.5 milyardan fazla insanı doyurmaya yetecek kadar çok. Dünyada üretilen sebze meyvenin yüzde 46'sı sofraya ulaşmıyor. 

İsraf büyük boyutlarda

Ulusal Kaynakları Savunma Konseyi (NRDC) raporuna göre, ABD'de her yıl üretilen gıdanın yüzde 40'ı, meyve ve sebzenin yüzde 52'si, deniz ürünlerinin yüzde 50'si, tahıl ürünlerinin yüzde 38'i, et ürünlerinin yüzde 22'si çöpe gidiyor. Diğer gelişmiş ülkelerin de ABD'den farkı yok. Ülkemizde de çok büyük israf var. Üretilen meyve sebzenin en az yüzde 25-30'u daha sofraya ulaşmadan çöpe gidiyor.

Araştırmalara göre gıda israfının yüzde 42'si evlerde meydana geliyor. İsrafın yüzde 39'u üreticiler, yüzde 5'i perakendeciler, yüzde 14'ü de yemek sektöründe gerçekleşiyor. Açlık sorununu çözmenin yolu israfı önlemekten geçiyor.

Her yıl üretilen 4 milyar tonluk gıdanın sadece 2.7 milyar tonu tüketilirken, 1.3 milyar tonu israf ediliyor. 2050 yılına kadar gıda tüketimi en az 1.6 milyar ton artacak. Bunun en az yarısı israfın azaltılmasıyla karşılanabilir. İsrafı azaltamazsak üretmemiz gereken ek gıda, 2.4 milyar tonu bulacak.

İsrafı önlemek için neler yapılabilir?

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, israfı önlemenin yollarını şu şekilde anlattı: 
- Üreticilerimiz üretim sırasında yanlış uygulamalar yapmamalı, hastalık ve zararlılarla mücadele konusunda dikkatli davranmalıdır.
- Ürün olgunlaşmadan önce veya aşırı olgunlaşmış şekilde toplamamalı, bahçede uygun meyve ve sebze toplama kapları bulundurmalı, ürün güneşten korunmalı ve paketleme tesislerine teslimde veya pazara taşımada gecikilmemelidir.
- Hasat edilen ürünler uygun şekilde paketlenmeli, taşınmalı ve depolanmalıdır. Bu amaçla soğuk hava depolarının sayısı ve kapasitesi yükseltilmeli ve bu tesislere verilen destekler artırılarak devam etmelidir.
- Tüketiciler ise ürünü, kayba ve israfa uğratmayacak miktarda ihtiyacı kadar satın almalıdır.
- Başta sebze, meyve olmak üzere ürünleri uygun saklama ve kullanma şartlarına uymalı, zamanını geçirmeden değerlendirmelidir.
- Alışverişe gitmeden önce evdeki yiyecekleri gözden geçirerek bir alışveriş listesi yapmalı, ihtiyacından fazlasını almamalıdır.
- Ülkemizde her gün 5 milyon ekmek israf edilmektedir. İhtiyacın üzerinde ekmek alınmamalı, bayatlayan ekmekler uygun bir şekilde değerlendirilmelidir.

Otellerin fazla yemeği vatandaşa dağıtılacak

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın seçtiği 9 girişimden biri olan teknoloji girişimi Fazla Gıda AŞ, Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) ile gıda atığını önlemek için iş birliği yapacağını duyurdu.

Proje kapsamında gıda atığı ortalama yüzde 40 seviyesinde önlenecek, yılda yaklaşık 266 milyon öğün gıda ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilecek. Türkiye, 'Her Şey Dahil Otelcilik' sektörü bu iş birliği ile otellerde müşteri memnuniyetinden ödün vermeden gıda atığını önleyerek hem sosyal, hem çevresel, hem de finansal açıdan sorumluluk sahibi yepyeni bir iş yapış şeklini ortaya koyarak diğer sektörlere de örnek olacak.

Fazla Gıda Kurucu Ortağı ve CEO'su Olcay Silahlı, önlenen israfla ülke ekonomisi için 2 milyar TL seviyesinde bir tasarruf yapılacağını söyledi.

Fazla Gıda otellere; doğru menü planlama, atık veri takibi, analiz ve raporlama çözümleri sağlarken, kaçınılmaz fazla gıdalar denetlendikten sonra besin değerleri yerindeyken ve hijyenik koşullarda ihtiyaç sahiplerine ulaştırılacak. İnsan tüketimine uygun olmayan atıklar ise döngüsel ekonomiye katılarak, finansal ve çevresel değer yaratmak için yeni nesil ve çevreci işletmelerin hayvan yemi, biyogaz, bio dizel gibi dönüşüm mekanizmalarına hammadde olarak aktarılacak. HABER MERKEZİ