Fıkıh Köşesi
04.02.2002 00:00:00
Namazın vacipleri
Ömer Nasuhi Bilmen Büyük İslam İlmihali
-Vitir namazında kunut (dua) okumak ve kunut tekbiri almak vacibtir. Bu İmam Azam'a göredir. İki imama (İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e) göre ise, bunlar sünnettir.
-Kazaya kalan bir namaz, gündüzün cemaatla kılındığı takdirde, eğer sabah namazı gibi aşikâre kıraat yapılması gereken bir namaz ise, yine, aşikâre kıraat yapılır. Gizli kıraat yapılması gereken bir namaz ise, gizli kıraat yapılır. Tek başına namaz kılan ise, aşikâre kıraat yapılması gereken bir namazı kaza ederken dilerse hem aşikâre, hem de gizli okuyabilir. Bir rivayete göre de, gündüz kaza edeceği herhangi bir namazda gizli okuması vacibtir; gizli veya aşikâre okuma serbestisi yoktur.
-Secde yaparken yalnız alınla yetinmeyip alınla beraber burnu da yere koymak vacibtir.
-Üç ve dört rekâtlı namazlarda birinci oturuş vacibtir.
-Namazların her oturuşunda teşehhüdde bulunmak (Tahiyatı okumak vacibdir.)
-Namaz içinde okunan secde ayetinden dolayı tilâvet secdesinde bulunmak vacibtir.
-İki bayram namazının üçer ziyade tekbirleri vacibtir. Bu namazların birinci rekatlarındaki rükû ve secde tekbirleri sünnettir. İkinci rekatlarının rükû tekbirleri ise vacip olan ziyade tekbirlere yakın olduğu için o da vacibtir.
-Namazların farzlarında sıraya riayet edilmesi, iki farz arasına, farz olmayan bir şeyin girmesine meydan verilmemesi vacibdir. Farz olan kıyamdan (ayakta duruşdan) sonra rükûa varmak gibi...
-Vaciblerin her birini de yerinde yapmak ve sonraya bırakmamak vacibdir. Kur'an okuduktan sonra bir zaman bekleyip sehven düşünceye dalmak ve sonra rükûa varmak gibi.
-Namazların sonunda selâm vermek. Önce sağ tarafa, sonra sol tarafa yüz çevirerek "Esselâm" demek vacibdir. "Esselâmu aleyküm ve Rahmetullah" denilmesinin vacib olduğu açık olarak belirtilmemiştir.
Bir görüşe göre, sol tarafa selâm verilmesi sünnettir. Namazdan çıkılması ise, bütün imamlara göre yalnız bir selâm ile olur, bununla namaz biter. Bu selâmı vermiş olana, artık uyulmaz. Meşhur olan görüş budur.
NAMAZLARIN SÜNNETLERİ
Namazların sünnetleri de vardır. Bu sünnetler, namazların vaciblerini tamamlar. Onlardaki noksanlıkları girerir ve fazla sevab kazanmaya sebep olur. Sünnetlere riayet edip devam etmek Allah'ın Peygamberine sevgi alâmetidir. Bununla beraber bu sünnetleri terk etmek, namazın bozulmasını ve tekrar kılınmasını gerektirmez. Fakat küçümsemeksizin kasten terk edilmesi bir hata ve bir mahrumiyettir. Fakat sünnetin hak görülmemesi, boş ve hikmetten uzak sayılarak küçümsenmesi, -Allah korusun- küfürdür. Çünkü Sünnet de şer'î hükümlerden ve esaslardan biridir.
Ömer Nasuhi Bilmen Büyük İslam İlmihali
-Vitir namazında kunut (dua) okumak ve kunut tekbiri almak vacibtir. Bu İmam Azam'a göredir. İki imama (İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e) göre ise, bunlar sünnettir.
-Kazaya kalan bir namaz, gündüzün cemaatla kılındığı takdirde, eğer sabah namazı gibi aşikâre kıraat yapılması gereken bir namaz ise, yine, aşikâre kıraat yapılır. Gizli kıraat yapılması gereken bir namaz ise, gizli kıraat yapılır. Tek başına namaz kılan ise, aşikâre kıraat yapılması gereken bir namazı kaza ederken dilerse hem aşikâre, hem de gizli okuyabilir. Bir rivayete göre de, gündüz kaza edeceği herhangi bir namazda gizli okuması vacibtir; gizli veya aşikâre okuma serbestisi yoktur.
-Secde yaparken yalnız alınla yetinmeyip alınla beraber burnu da yere koymak vacibtir.
-Üç ve dört rekâtlı namazlarda birinci oturuş vacibtir.
-Namazların her oturuşunda teşehhüdde bulunmak (Tahiyatı okumak vacibdir.)
-Namaz içinde okunan secde ayetinden dolayı tilâvet secdesinde bulunmak vacibtir.
-İki bayram namazının üçer ziyade tekbirleri vacibtir. Bu namazların birinci rekatlarındaki rükû ve secde tekbirleri sünnettir. İkinci rekatlarının rükû tekbirleri ise vacip olan ziyade tekbirlere yakın olduğu için o da vacibtir.
-Namazların farzlarında sıraya riayet edilmesi, iki farz arasına, farz olmayan bir şeyin girmesine meydan verilmemesi vacibdir. Farz olan kıyamdan (ayakta duruşdan) sonra rükûa varmak gibi...
-Vaciblerin her birini de yerinde yapmak ve sonraya bırakmamak vacibdir. Kur'an okuduktan sonra bir zaman bekleyip sehven düşünceye dalmak ve sonra rükûa varmak gibi.
-Namazların sonunda selâm vermek. Önce sağ tarafa, sonra sol tarafa yüz çevirerek "Esselâm" demek vacibdir. "Esselâmu aleyküm ve Rahmetullah" denilmesinin vacib olduğu açık olarak belirtilmemiştir.
Bir görüşe göre, sol tarafa selâm verilmesi sünnettir. Namazdan çıkılması ise, bütün imamlara göre yalnız bir selâm ile olur, bununla namaz biter. Bu selâmı vermiş olana, artık uyulmaz. Meşhur olan görüş budur.
NAMAZLARIN SÜNNETLERİ
Namazların sünnetleri de vardır. Bu sünnetler, namazların vaciblerini tamamlar. Onlardaki noksanlıkları girerir ve fazla sevab kazanmaya sebep olur. Sünnetlere riayet edip devam etmek Allah'ın Peygamberine sevgi alâmetidir. Bununla beraber bu sünnetleri terk etmek, namazın bozulmasını ve tekrar kılınmasını gerektirmez. Fakat küçümsemeksizin kasten terk edilmesi bir hata ve bir mahrumiyettir. Fakat sünnetin hak görülmemesi, boş ve hikmetten uzak sayılarak küçümsenmesi, -Allah korusun- küfürdür. Çünkü Sünnet de şer'î hükümlerden ve esaslardan biridir.
