Çiftçi için zor yıl

SELİM AYANOĞLU / İSTANBUL

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Birlik Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında tarımda 2019 yılını değerlendirdi, 2020 beklentilerini ve üretici market fiyatlarını açıkladı. 2019 yılının çiftçi açısından zor bir yıl olduğunu vurgulayan Bayraktar, "Doğal afetlerle, yüksek girdi maliyetleriyle mücadele eden çiftçimiz, üretimini sürdürürken yeterli geliri elde edememiştir. Bunun yanı sıra kazancının büyük bölümünü de finansman maliyetlerine, kredi borçlarına harcamıştır. Artık çiftçimizin dayanacak gücü kalmamıştır. Çiftçi borçları acilen uzun vadeli ve faizsiz olarak ertelenmeli, enflasyonun çok üzerinde artan elektrik ve sulama ücretleri makul seviyelere çekilmelidir" diye konuştu.

Maliyetlerdeki artış çok yüksek

Nisan 2018'den itibaren döviz kurlarında görülen aşırı dalgalanma ve enflasyondaki yükselişten en fazla etkilenen kesimlerden birinin çiftçiler olduğunu vurgulayan Bayraktar, şunları söyledi: "Mazot, gübre, tohum, ilaç, yem, elektrik gibi girdiler enflasyonun çok üzerinde artmıştır. Kimi girdilerdeki artış yüzde 100'ün üzerinde olmuştur.

Önemli bir tarımsal girdi olan gübrede, 2017-2018 Kasım dönemlerinde ürede yüzde 64.8 ve DAP'ta yüzde 80.1 oranındaki artışı göz ardı edemeyiz. Fiyat artışı nedeniyle çiftçimiz gübre kullanırken zorlanmaktadır. Çiftçimizin en önemli girdi kalemlerinden mazotun yarısını devletin karşılaması olumlu olsa da mazot fiyatları, 6 lira 65 kuruş gibi yüksek düzeydedir. Çiftçimizin bir diğer sorunu da elektrik fiyatlarıdır.

2019 yılında elektrik fiyatındaki artış, tarımsal sulama tarifesi bazında yüzde 32.5 olsa da, 2018'deki yüzde 70.7'lik artış nedeniyle 2017 Aralık-2019 Aralık aylarını baz aldığımızda artış yüzde 126.2'ye ulaşmıştır. En son bu Ocak ayında 0.17 kuruşluk artışla elektrik fiyatları 80.77 kuruşa ulaşmıştır. Elektrik borcu bulunan üreticilerimizin desteklerine konan blokeler de ayrı bir sorundur."

Hem üretici hem tüketici mağdur

Şemsi Bayraktar, tarladan markete gelinceye kadar gıda fiyatlarındaki değişimle ilgili olarak da açıklamalarda bulundu. Aralık ayında markette, 42 ürünün 29'unda fiyat artışı, 10'unda fiyat azalışı, üreticilerde ise 34 ürünün 20'sinde fiyat artışı, 5'inde ise fiyat azalışı meydana geldiğini belirten Bayraktar şunları söyledi:

"Aralık ayında üreticiden ve markete gelinceye kadar kuru incir ve kuru kayısı 4.5 kat, lahana 3.9 kat, süt ve nohut 3.5 kat, portakal ve pırasa 3.4 kat fazlaya tüketiciye satılmaktadır. Bugün üreticide 13 lira olan kuru incir markette 59 lira 13 kuruşa, 10 lira olan kuru kayısı 45 lira 47 kuruşa, 48 kuruş olan lahana 1 lira 84 kuruşa, 2 lira 4 kuruş olan süt 7 lira 16 kuruşa, 2 lira 89 kuruş olan nohut 10 lira 7 kuruşa, 1 lira 19 kuruş olan portakal 4 lira 3 kuruşa, 1 lira 23 kuruş olan pırasa 4 lira 14 kuruşa satılıyor." Üretici ile market fiyatları arasındaki tutarsızlığın sürdüğünü ifade eden Bayraktar, "Bu durum sürdürülemez. Devam ederse, önünde sonunda çiftçimizin üretimden kaçınmasıyla sonuçlanır. Çiftçimiz istikrarlı bir gelir elde etmeli, tüketicimiz de makul fiyatlarla ürün tüketebilmelidir. Mevcut durumdan hem çiftçimiz hem de tüketicimiz mağdurdur" dedi.