Çelikte ithalat ihracatı solladı

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Aslan ile ÇİB Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, düzenledikleri basın sohbet toplantısıyla Türkiye'de çelik sektörünün durumunu masaya yatırdı. Geçen yıl Türkiye'nin ihracat sıralamasında zaman zaman ikinci sıraya yükselen çelik sektörünün bu yıl 11 aylık dönemde 13 milyar 545 milyon dolarla 5. sıraya gerilediğine işaret eden Aslan, "Sadece Güney ve Orta Afrika bölgesine ihracatımız arttı, diğer tüm bölgelerde azaldı. İnşaat çeliği (demiri) ihracatı 2 milyon tondan fazla düştü" dedi.


Düşüşün nedenleri korumacılık önlemleri


Türkiye'nin çelik ihracatının gerilemesinde korumacılık önlemlerinin etkili olduğuna işaret eden Aslan, şunları söyledi: "Türk çeliğine Avrupa ülkeleri kota, ABD ise vergi uyguluyor. Öte yandan Kuzey Afrika ülkelerinden Cezayir ve Mısır net ihracatçı oldu. Geçen yılın başında ihracat hedefimiz 16 milyar dolardı. Ancak konteyner fiyatları çok düştüğünden Uzakdoğu ülkeleri fiyat rekabeti yapmaya başladı.  Dahası Avrupa Birliği'nde de çelik tüketiminde daralma var." Türkiye'nin çelik ithalatının ciddi oranda arttığına işaret eden Aslan, Ticaret Bakanlığının bazı önlemler aldığını, buna rağmen bu sene sonunda 20 milyon tona ulaşması beklenen ithalatın gelecek yıl 16 milyon tona inebileceğini kaydetti. Aslan, şunları söyledi: "2023 ilk 10 aylık süreçte ise ithalat yüzde 14.8 artışla 17 milyon 639 bin tona çıktı. 2015'ten bu yana ilk kez nihai çelik ürünlerinde net ithalatçı konumuna düştük. Bu kapsamda ithalatın yarattığı haksız rekabetin önüne geçilmesi için resmi kurumlarımıza anti damping başvurusunda bulunduk. Yapılacak inceleme sonucunda ithalat yapılan ülkelerin rekabete aykırı davrandığı ortaya çıkarsa ek vergi uygulanacak. Böylece haksız rekabetin önüne geçilecek. Yaklaşık 1.5 ay önce başvurumuzu yaptık. Sürecin 6-12 ay içinde netleşmesini bekliyoruz. Tüm dünyada yönetimler çelik sektörlerini korumaya yönelik politikalar uygularken, Türkiye ise hala açık pazar konumunda." Asgari ücretin artmasının maliyetleri yükselteceğini söyleyen Aslan, "Piyasada çelikte her şey dolara endeksli. Yurtiçinden ham madde temini de dolara bağlı" şeklinde konuştu.



Ham madde tedariki de sorunlu



Sektörün yüzde 50 kapasiteyle çalıştığına işaret eden Aslan, "Ham maddenin yüzde 80'i ithal ediliyor. Erdemir ve Kardemir ise cevher ithal ediyor" dedi. Bu noktada söz alan Uğur Dalbeler, Yemen'de Husilerin gemilere saldırması nedeniyle Süveyş Kanalı'nın kapanmasıyla ham madde tedarikinde zorluk yaşanacağını dile getirerek, "Eskiden hurda çelik Rusya ve Ukrayna'dan geliyordu. Şimdi Ukrayna'da o sektör bitti. Yaptırımlar nedeniyle Rusya'dan da alamıyorsunuz. Haliyle ham madde Uzakdoğu'dan ithal ediliyor" diye konuştu. Dalbeler, Türkiye'nin korumacılık politikası gütmediğinin altını çizdi.


Üretim de düşüyor



Çelik sektöründe üretimin de gerilediğini kaydeden Adnan Aslan, şunları söyledi: "2022'nin ilk 10 ayında üretimimiz 30 milyon 91 bin tondu. 2023'te yüzde 8.8 gerileyerek 27 milyon 454 bin tona düştü. Türkiye, üretiminin yüzde 50-55'lik kısmını ihraç ediyor. Kapasite kullanım oranları bu kadar düşükken, hem Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığımız ülkelerden hem de farklı ülkelerden çelik ithal ediliyor. Ancak ithalat yapılan ülkelerden gelen ürünler iç piyasadaki dengeleri bozuyor."



Hurdadan üretim gelecek için avantajlı


Enerjinin çelik sektörünün en önemli girdilerinden biri olduğunu ifade eden ÇİB Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, "Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması da (SKDM) bazı zorunlulukları beraberinde getiriyor. Sektörümüzde cevherden ve hurdadan üretim yapılıyor. Türkiye aslında bu alanda avantajlı konumda... Çünkü cevherden üretimde ton başına yaklaşık 2 bin kilogram, hurdadan üretimde ise yaklaşık 400 kilogram emisyon oranı ortaya çıkıyor. Bu noktada emisyon oranlarını düşürmek için de yenilenebilir enerji yatırımlarında ciddi bir artış gerekiyor. Sektör olarak biz de yenilenebilir enerji yatırımlarında öncelik bekliyoruz. Bu yatırımlarda önceliklendirilir ve destek alırsak rekabette avantaj kaybetmemiş oluruz. Emisyon oranlarını düşürerek ek vergilerin önüne geçebiliriz" şeklinde konuştu. HABER MERKEZİ