Çayın hatrı daha fazla

Yeşil yapraklardan süzülerek demliklerde kıvama gelen bir keyiftir; çay... Bir kahvenin 40 yıl hatırı olsa da, çay hükümranlığını asırlardır sürdürüyor Güneşin kavurucu sıcaklarında ılık ılık esen rüzgarın konuk olduğu yaylalarda çay içmenin keyfi ise bambaşka. Tavşan kanı olgunluğuyla göz kırpan ve insanın içindeki tüm soğuklara meydana okuyan misk gibi bir bardak dolusu çay, uzun kış gecelerinin vazgeçilmezi olurken, anıların hayata geçirilmesinde de en önemli yardımcı misyonu üstleniyor. Türk milletinin hayatında önemli bir yere sahip olan çay, zaman zaman şiirlere de konu oluyor. Türkiye'de çay yetiştirme konusunda ilk girişimin Tanzimat devrinde 1888 yılında yapıldığı, dönemin yazılı belgelerinden anlaşılıyor. Çayın yaygınlaşmasına ilişkin hikaye ise şöyle anlatılıyor: "Hoca Ahmet Yesevi bir gün Türkistan illerinde birine misafir olur. O gün hava çok sıcak olduğu için yorulmuştur. Evine misafir olduğu Türkmen'in komşusunun eşi doğum yapmak üzeredir. Türkmen, Hoca Ahmet Yesevi'den dua etmesini ister, Ahmet Yesevi de dua eder. Türkmen'in isteği olur. Türkmen bu duruma çok sevinir. O yörenin önemli bir ikramı olan çayı kaynatıp getirir. Hoca Ahmet Yesevi çayı sıcak içince yorgunluğu gider. Sonra da 'Bu şifalı bir şeymiş, hastalarınıza bundan içirin ki, şifa bulsunlar' diye nasihat etmiş. Çay o günden sonra tüm Türk illeri arasında kullanılmaya başlamış ve şifa verici bir içecek haline gelmiş." 4000 yıllık tarihe sahip çay Türklerin hayatına geç girmişse de pir girmiş. Gün boyunca çay içmemizin yanı sıra kendimize özgü demleme usulü, ince belli cam bardaklar, Erzurum şekeriyle kıtlama çay içmek milli kültür tarihimizin inkar edilemezlerinden. Dünyada çay tüketimiDünyada çay tarım alanları yaklaşık 2 milyon 500 bin hektar. Bu alanın yüzde 86'sı Asya, yüzde 9'u Afrika, geri kalan yüzde 5'lik kısmı Güney Amerika ve Okyanusya kıtalarıyla Rusya'da bulunuyor. Dünyada kuru çay üretimi 2 milyon 600 bin ton. Bu miktar üretimin yüzde 82.5'i Asya, yüzde 14.7'si Afrika, yüzde 2.8'i Güney Amerika ve Okyanusya kıtalarıyla Rusya'da yapılıyor. Dünyada üretilen kuru çayın yüzde 42.5'i ihraç ediliyor. Büyük çay üreticisi ülkelerden Asya kıtasında yer alanların dünya ihracatından aldıkları pay yüzde 64, Afrika kıtasında yer alanların aldıkları pay yüzde 30.9, Güney Amerika kıtası ve diğerlerindekilerin payı ise yüzde 5.1'dir. Dünyada tüketim amaçlı çay ithalat miktarı ise 1 milyon 117 bin ton. İthalatın yüzde 27.9'u Asya, yüzde 16.8'i Afrika ülkeleriyle yüzde 14.4'ü İngiltere ve İrlanda, yüzde 9.9'u Rusya Federasyonu ve geri kalan yüzde 3.1'i ise diğer ülkeler tarafından yapılıyor. Yıllık kişi başına çay tüketim miktarları yüksek olan ilk 5 ülke ise, İrlanda (3.17 kg), Kuveyt (2.66 kg), İngiltere (2.46 kg), Türkiye (2.36 kg), Katar (2.00 kg). Türkiye, çay tarım alanlarının genişliği bakımından, dünyada üretici ülkeler arasında 6. sırada, kuru çay üretimi yönünden 5. sırada, yıllık kişi başına tüketim bakımından ise 4. sırada yer alıyor.