Boğaz'ın "gerdanlığı" 50 yaşında!

Karadeniz ve Marmara Denizi'ni birbirine bağlayan İstanbul Boğazı üzerinde yer alan üç asma köprüden biri olan köprünün ayakları Avrupa Yakası'nda Ortaköy, Anadolu Yakası'nda ise Beylerbeyi'nde yer alıyor.

Yapımını İngiliz ve Alman firmalarının üstlendiği Boğaziçi Köprüsü'nün inşasına, Şubat 1970'de Beylerbeyi ayak sahasında yapılan törenle başlandı.

Toplam uzunluğu 1.560 metre, kuleler arası uzunluğu 1.074 metre olan 6 şeritli köprünün inşası sırasında 63 bin metreküp kazı yapılırken, 71 bin metreküp beton, 4 bin ton betonarme çeliği, 17 bin ton yapı çeliği ve 6 bin ton kablo çeliği kullanıldı.

Yaklaşık 3 yıl 8 ayda tamamlanan Boğaziçi Köprüsü, Cumhuriyet'in 50. yıl dönümü olan 29 Ekim'den bir gün sonra, 30 Ekim 1973'te dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından açıldı.

İki kıtayı birbirine bağlamasının yanı sıra İstanbul'un iki yakasındaki kara yolu ulaşımını da sağlaması açısından önemli bir yere sahip olan köprünün yükü, 1988'de hizmete açılan Fatih Sultan Mehmet ile 2016'da hizmet vermeye başlayan Yavuz Sultan Selim köprüleri ile paylaşılsa da günümüzde günlük 200 bin ortalamayla en çok araç geçen köprülerin başında geliyor.

Boğaziçi Köprüsü'nün resmi adı, 26 Temmuz 2016'dan itibaren, terör örgütü FETÖ'nün 15 Temmuz'daki hain darbe girişimi sırasında burada hayatını kaybedenlerin anısına 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olarak değiştirildi.

Tankın da kullanıldığı saldırılarda, aralarında polis memurları Münür Alkan, Kemal Tosun ile reklamcı Erol Olçok ve oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un da bulunduğu 34 kişi şehit oldu.

Köprü zaman zaman ünlü organizasyonlara da sahne oldu.

Türkiye'de ilk kez 2005'te düzenlenen WTA İstanbul Cup Tenis Turnuvası öncesinde dünyaca ünlü ABD'li raket Venus Williams ile aralarında milli tenisçi İpek Şenoğlu'nun da bulunduğu sporcular köprüde gösteri maçı yaptı.

İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında konser vermek üzere İstanbul'a gelen Rock müzik grubu U2 üyeleri, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nü Avrupa Yakası'ndan Asya'ya doğru yürüyerek geçti.

Antalya'da 2013'te düzenlenen PGA Avrupa Turu final serisinin 3. ayağı olan "Turkish Airlines Open 2013 Golf Turnuvası" için Türkiye'de bulunan dünyaca ünlü ABD'li golfçü Tiger Woods, golf sopasını, iki kıtayı birleştiren köprü üzerinde Asya'dan Avrupa'ya sallayarak, tarihi bir vuruş gerçekleştirdi.

15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nü de kapsayan güzergahta 1979'dan itibaren maraton da düzenleniyor. Her geçen yıl daha çok ilgi çeken maraton, uluslararası alanda da oldukça ses getiriyor.

15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nün resimleri hem madeni para hem de banknotta kullanıldı. Köprü görselleri, 1978 ve 1986 tarihlerinde tedavülde olan 1000 liralık banknotların arka yüzü ile 2009'da basımına başlanan ve günümüzde de kullanımı geçerli olan 50 kuruşun ön yüzünde yer alıyor.

Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Soyöz ve ekibi, Karayolları ile birlikte köprünün "yapısal sağlık takibi"ni yapıyor.

Etiler Köprüsü, Zorlu Center ile Levent 199'a yerleştirilen ve 7/24 gerçek zamanlı yapısal sağlık takibi sunan sistemlerle izlenen köprüden gelen veriler doğrultusunda, yapının dinamik özellikleri inceleniyor.




AHMET ŞİMŞEK