Ben-i Cazime olayı ve İmam Ali

Allah Resulü, Halid b. Velid'i "Beni Cazime" kabilesini İslam'a davet etmek için görevlendirmişti. Ancak Halid onlarla savaştı ve birkaçını öldürdü.

Halid bin Velid'in bu davranışındaki sebebin Ben-i Cazime kabilesi ile arasında geçmişten gelen bir kan davası bulunması olduğunu söyleyen tarihçiler mevcuttur. Cahiliye yıllarında bu kabile Halid'in amcasını öldürmüştü.

Sebep her ne olursa olsun O'nun bu davranışı İslam dinine büyük zarar vermişti.

Bu durum karşısında Allah Resulü bozulan düzeni ıslah etmek ve açılan yaraları sarmak, İslam'a yönelen şerri defetmek için Hz. Ali'yi görevlendirdi.

O, kabilenin gönlünü alıp, kin ve öfke tohumlarının yüreklerine yerleşmesine engel olması için Hz. Ali'yi oraya gönderip öldürülenlerin kan bedelinin ödemesini emretti.

Hz. Ali, açık yüreklilikle Hz. Peygamberin emrini kabul etti. Öldürülenlerin kan bedelini ödedikten sonra birçok bahşişlerde de bulunarak kendilerine dedi ki:

"Öldürülmüş olanlarınızın kan bedelini ödedim ve onların ailesine verilmek üzere daha fazla bahşişte bulundum. Allah Resulü, Halid b. Velid'in bu yaptığından dolayı çok rahatsız oldu. Ve bu rahatsızlığını onun kabilesine iletti."

Resulüllah'ın Halid'in davranışından rahatsız olduğunu iletmesi ve Hz. Ali'nin onları razı etmek için böyle bir davranışta bulunması sonucunda ortaya çıkan huzursuzluk giderilmiş oldu.

Fesat tohumları temizlenerek işin sonucu tatlıya bağlandı. Hz. Ali'den başka bu işi üstlenecek kimse yoktu. Resulüllah da bu görevi bir başkasına vermeye razı değildi. 

Beraat Suresi'nin tebliği

Hicretin dokuzuncu yılının sonunda Hicaz'ın hemen hemen bütün noktalarında tevhid inancı hakim olmuştu. Ancak az bir grup, eski batıl inançlarından vazgeçmiyordu.

Bu sırada Beraat Sûresi nâzil oldu. Burada Peygamberimizin müşriklere karşı takınacağı tavır belirleniyordu ve Allah Resulü gerekirse askerî kuvvetle putperestliği ortadan kaldırmaya memur oldu.

Ve bu durumu Kurban Bayramı günü Hicaz'ın her noktasından gelen kalabalık bir insan topluluğuna ilan etmekle görevlendirildi.

Bu bir manada İslam'ın putperestliğe olan bakışını ve belirleyeceği tavrı ortaya koyan resmi bir ültimatom niteliğindeydi.

Beraat Suresi indiği zaman Allah Resulü'nün hacca gitmek gibi bir niyeti yoktu. Bu sebeple Ebu Bekir'i huzuruna çağırdı ve ona Beraat Sûresi'nin ilk ayetlerini öğretti. Ve onu kırk kişiyle birlikte Kurban Bayramı günü bu ayetleri okumak üzere Mekke'ye gönderdi.

Hz. Ebu Bekir Mekke'ye doğru yola çıktıktan sonra, Hz. Peygambere ilahi bir vahiy nâzil oldu: "Bu emirleri ya Hz. Peygamberin kendisi ya da O'ndan olan biri insanlara ulaştırsın. Bu iki kişiden başka kişinin bu işe salahiyeti yoktur."

Bunun üzerine Hz. Peygamber, Hz. Ali'yi huzuruna çağırdı. O'na Mekke'ye hareket etmesini, yolda Ebu Bekir'e yetişerek ayetleri ondan almasını ve ondan ilahi vahyin Hz. Peygambere bu ayetleri ya Kendisinin ya da Ehl-i Beyt'inden olan birisinin insanlara okumasını emrettiğini, bu yüzden bu işin kendisine havale edildiğini söylemesini istedi.

Hz. Ali, Hz. Peygamberin özel devesine bindi. Hz. Peygamberin yakın ashabından olan bir grup ile Mekke'ye hareket etti.

Ebu Bekir'e yetişerek, durumu ona izah etti. Ve ayetleri kendisinden teslim aldı. Mekke'ye girdi ve Zilhicce'nin onuncu günü Cemre- i Akabe'nin üstüne çıkarak yüksek sesle Beraat Suresi'nin on üç ayetini okudu. Ve şöyle seslendi:

"Bu yıldan sonra hiçbir müşrik Mekke'ye giremeyecektir. Kâbe çıplak olarak tavaf edilmeyecektir. Müşriklerden kimin Hz. Peygamberle imzaladığı bir antlaşma varsa bu, belirlenen süreye kadar geçerlidir."

Bu olayın insanlar üzerinde büyük tesiri oldu. Müşrikler grup grup İslam dinini kabul ettiler. Hicret'in onuncu yılında Hicaz'da şirk tamamen ortadan kalkmıştı. Bu arada, Hz. Ebu Bekir Resulüllah'ın huzuruna vardı ve korkmuş bir halde şöyle dedi:

"Ya Resulallah, benim hakkımda bir şey mi nâzil oldu? Kötü bir şey mi yaptım?"

Peygamberimiz, "Hayır" dedi. "Ancak Bana o ayetleri Benim veya Benden olan birinin tebliğ etmesi emredildi. Benim tarafımdan Ali'den başkası bu ayetleri tebliğ edemezdi" buyurdu.

Bu konuda âlimler arasında ihtilaf vardır. Allah Resulü'nün bu vazifeyi Hz. Ebu Bekir'den alarak Hz. Ali'ye vermesinin sebebi bazı âlimlere göre o dönemin Arap gelenekleridir.

İbn Esir, tefsirinde bu hadiseyi anlatıyor ve şöyle diyor:

"Arap âdetlerinde bir kimse yaptığı anlaşmayı bozmak isterse bu işi ya o kişinin kendisi ya da onun akrabalarından birisi yapmalıydı. Böyle olmazsa anlaşma bozulmuş olmuyordu. Bu yüzden Ali bu iş için seçildi."

İbn Kesir'in tefsir ettiği ayet şudur:

"Ancak müşriklerden ahidleştiğiniz kimseler bu ahitten sonra size karşı sözlerinden hiçbir surette dönmemiş, şartlardan hiçbirini bozmamış ve aleyhinize hiç kimseye yardıma kalkışmamış olanlar müstesna. Onlarla olan ahdinizi müddeti bitinceye dek tamamlayın."

Ancak bu son derece isabetsiz bir yaklaşımdır. Zira İslam, cahiliye geleneklerini tamamen yok etmiştir.

Dolayısıyla bir Arap geleneğine binaen Hz. Cebrail'in Allah Resulü'ne vahiy getirdiğini kabul etmek İslam'ın ruhuna aykırıdır. İslam cahiliye gelenekleri ile icraatta bulunmak için değil, onları yok etmek için nazil olmuştur.

Dolayısıyla Beraat Sûresi'ni tebliğ vazifesinin Hz. Ali'ye verilmesini sadece Hz. Peygamberle olan akrabalık bağıyla izah etmek akla, mantığa ve İslam'a aykırı, kasıtlı bir yaklaşımdır.

Bu vazifenin Hz. Ali'ye verilmesi O'nun Allah Resulü'ne olan yakınlığının ve Hz. Peygamber'in yanındaki değerinin bir ispatıdır.

Kaldı ki, burada söz konusu durum, yeni bir antlaşma yapmak veya yapılan bir antlaşmayı bozmaktan ziyade nazil olunan ayetlerin tebliğ edilmesidir.

Bu vazife de bizzat Cenab-ı Hak tarafından Hz. Ali'ye tevdi edilmiştir." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Ali eserinden)