Ahilik ve kültür birliği

Ahilik, Anadolu'nun kültür birliğine ulaşmasında etkili olan kurumların başında gelir. Anadolu'ya Yesevi dervişleri ile birlikte gelen Ahiler, meslek sahibi olmaları nedeniyle daha çok şehir merkezlerine yerleşmeyi tercih etmişlerdir. Ahilik, bir meslek örgütü olmasının yanında, manevi terbiye ocağıdır. İnsanoğlunun elde ettiği her meslek, makam ve mevkiye erişirken ortaya koyduğu; eğitim, çabalar, nefis terbiyesi ile birlikte ele alınmadığı taktirde, elde edilen her kazanım o kişinin kendi nefsini putlaştırmasını sağlamaktadır. Böylelikle davranıştaki güzellikler ortadan kalkmakta, nezaket, zarafet olmayınca da karşıdaki ikinci şahısları sızlatan, acı veren, sadece kaba bir davranış ortaya çıkmaktadır. Ecdadımız mesleki eğitimin yanında mutlak nefis terbiyesinin gerekliliğini çözdüğü için, ahilik dergâhlarını devreye koymuş, usta çırak ilişkileri ile mükemmel insanlar yetiştirmiştir.Ahilikle alakalı birkaç temel bilgi vermeye çalışalım: "Ahilikte temel ilke, üye olanların birbirine mutlak eşitliğidir. Üyelerin arasında kardeşliğin tesisi en temel ilkedir. Ancak, küçükten büyüğe doğru bir saygı silsilesi mevcuttur. Ahiliğe girmek isteyen kişinin, başka bir Ahi tarafından önerilmesi gerekmektedir. Küçültücü işlerle uğraşanlar, çevresinde olumsuz tanınanlar, fitne fesat çıkarabilecekler, Ahi olamazlar.""Ahi olmak için bir meslek ya da sanat sahibi olma zorunluluğu yoktur. Ahi zaviyelerine işçi ve çıraklardan başka, öğretmenler, müderrisler, kadılar, hatipler, vaizler, emirler, yani bölgenin saygılı ve ulu kişileri devam ederdi. Ahiliğe kabul şartı, iyi ahlaklılık, yardım severlik ve cömertlik olduğundan teşkilata girenler, temiz, ahlaklı ve iyiliksever kişilerdi. Ahiler arasından adil yöneticiler, tabipler, valiler, komutanlar, müderrisler ve kadılar yetişmiştir." "Ahilikte bilgi edinme, sabır, ruhun arındırılması, sadakat, dostluk, hoşgörü gibi özelliklerin kazandırıldığı aşamalardan geçilir. Bu özelliklere sahip olmanın yanı sıra Ahiliğin önemli olan altı ilkesi mevcuttur. Bunlar: Elini açık tut, Sofranı açık tut, Kapını açık tut, Gözünü bağlı tut, Beline sahip ol, Diline sahip ol.""Ahilikte belli aşamalardan geçilir. Bu aşamalarda müride mesleki beceriler, tasavvuf ve dini bilgiler, okuma-yazma, Türkçe, Arapça, Farsça, müzik, matematik ve askeri bilgiler ile Ahiliğin anayasası niteliğindeki Fütüvvetname öğretilir. Tarihte ahilik eğitiminde, dokuz kademeli bir sistem bulunmaktaydı. Bunlar: Yiğit, Yamak, Çırak, Kalfa, Usta, Ahi, Halife, Şeyh, Şeyh ül Meşayıh idi." Bu bilgiler ışığında toplumun ihtiyaç duyduğu, dürüst meslek erbabının adam gibi yetişmesi hiç de kolay olmadığını takdirlerinize sunuyorum. Zamanımızda hangi esnaf ya da sanatkâr örgütüne girmek için bu şartlar aranmakta?Vergi mükellefi olabilen, vergisini düzenli ödeyebilen ve teknik bazı şartları yerine getirebilen her vatandaş müessese açabilmektedir. Hangi müessese açılmadan önce ahlaki yeterlilik istenmektedir. Bakın etrafınıza; alışveriş yaparken, ya da ikinci şahıslarla her türlü temasta tabir yerindeyse "kandırılmak ya da kırılmak" endişesi duymayan var mı? Eğer meslek gurupları kendi içinde Ahiliği devam ettirebilselerdi, emin olunmayanları içlerinde barındırmasaydı, bu hallere düşmezdik.