Afgan kadınların çilesi bitmiyor

Afganistan'da Kuzey Badahşan eyaletinde yaşayan ve altı aylık hamile olan Ferhunde isimli kadın, "İkinci bebeğimin doğumunun benim ya da bebeğimin ölümüne neden olmasından korkuyorum" diye konuştu. Ferhunde, bebeğini Dünya Sağlık Örgütü tarafından işletilen 60 yataklı bir doğum hastanesinde dünyaya getirmeyi planlamıştı. Ancak hastanenin doğum ünitesi Temmuz ayından beri kapalı. "İlk çocuğumu sezaryenle doğurmuştum. Bu sefer ne olacağını bilmiyorum" diyen Ferhunde durum hakkında çok endişeli olduğunu söyledi.
BBC Afgan Servisi, Ferhunde gibi genç kadınlardan, ülkedeki doğum hizmetlerinin ne denli sıkıntılı olduğunu gösteren pek çok tanıklık dinledi. Badahşan insanlar arasında büyük ölçüde ülkede "doğum yapmak için en kötü yer" olarak biliniyor. Dağlık, engebeli ve ulaşılması zor olan bu bölgede DSÖ tesisi, kadınlar için çok ihtiyaç duyulan bir can simidiydi. Afganistan'daki DSÖ yetkilileri, BBC'ye yaptığı açıklamada, finansmandaki önemli eksiklik nedeniyle hastanenin doğum ünitesini kapatmak gibi zor bir karar aldıklarını söyledi. BBC'nin konuştuğu doğum ünitesinin eski bir çalışanı, servis kapatılmadan önce hastanede günde 15'e kadar sezaryen ameliyatı yapıldığını söyledi.

Hastane genellikle aşırı kalabalıktı.

DSÖ yetkilisi, "Bu hastanede histerektomi ve sistektomi gibi başka ameliyatlar da yapılıyordu" dedi. Badahşan'da faaliyette olan diğer tek doğum hastanesi, hayır kurumu Ağa Han tarafından finanse ediliyor. İki uzman ve dört doktorun görev yaptığı 30 yataklı hastane artan taleple başa çıkmakta zorlanıyor. Bölgeye en yakın hastane Kunduz'da. O da arabayla neredeyse beş saat uzaklıkta. Pek çok kişi Ferhunde gibi araba kiralayamayacak kadar yoksul. Para bulsa bile doğum için Kunduz'daki hastaneye kabul edileceğinin garantisi yok, ki orası da aşırı kalabalık.

Anneler ölüyor

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) verilerine göre 2020 yılında kaydedilen son anne ölüm oranı 100 bin doğumda 620 ölümdü. Bu oran küresel ortalamanın neredeyse üç katı. UNICEF raporunda "Afganistan bebek, çocuk ya da anne olmak için dünyanın en tehlikeli yerlerinden biri olmaya devam ediyor" dedi ve sağlık kuruluşlarına erişimin zorluğundan bahsetti. 2023 yılında her 1000 doğum için 37 bebek ölümü bildirildi.
Afganistan'ın beşinci büyük şehri olan Celalabad'dan bir doktor, bebek ölümlerinin anne ölümlerine kıyasla daha hızlı arttığını söyledi.