Adeta bir beste fabrikasıydı

Klasik Türk müziğinin hafız bestekârlarından, tam adı Mehmet Rakım Elkutlu olan besteci, 1869'da Hisar Camii imam-hatiplerinden Şuayb Efendi ile Sıdıka Hanım'ın oğlu olarak İzmir'de dünyaya geldi.
Elkutlu, 7 yaşındayken, İzmir Mevlevihanesi şeyhi olan amcası neyzen Emin Dede'den (Emin Efendi) musiki meşk etti.
Ortaöğrenimini İzmir İdadisinde tamamlayan Elkutlu, Zağralı müderris İsmail Efendi'den İslami ilimler tahsili aldı. Rakım Elkutlu, 17 yaşında mevlevihanenin naathanlığı görevini üstlenirken, 28 yaşında kudümzenbaşılığına getirildi.

20 yaşında bestekâr oldu

Dayısı Nureddin Efendi'nin teşvikiyle 20 yaşında bestekârlığa başlayan Elkutlu'nun ilk bestesinin, sözleri Abdülhak Hamid'e ait, "Hayran-ı cemal olmağa cidden emelim var" güfteli dügâh makamındaki şarkı olduğu düşünülüyor.
Usta besteci, Zekai Dede'nin öğrencilerinden bestekâr Hafız Aziz Efendi'den de dersler aldı. Musiki çalışmalarını amcasının vefatından sonra bestekâr Tanburi Ali Efendi ile yaklaşık 5 yıl devam ettiren Elkutlu, 10 yıl kadar meşk ettiği Yahudi asıllı besteci Santo Şikari'den geniş bir repertuvar öğrendi.
Çeşitli musiki dallarında beste ve şarkı formunda 450'ye yakın eseri bulunan Rakım Elkutlu, 1892'de babasının vefatı üzerine, İzmir Hisar Camii imam ve hatipliğine tayin edilerek son nefesine kadar bu görevini sürdürdü.
İzmir'in Yunanlardan kurtarılmasından sonra adliyede Mahkeme-i Şer'iyye Dairesi'nde göreve başlayan Elkutlu, ayrıca İzmir Musiki Cemiyeti'nin başkanlığını üstlendi.
İzmir'de 4 Aralık 1948'de 79 yaşında vefat eden Elkutlu, Hisar Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Kokluca Mezarlığı'na defnedildi.

Çok hızlı beste yapardı

Çok iyi usul bilmesine rağmen, meşk geleneğine önem verdiği için nota öğrenmediği bilinen Rakım Elkutlu'nun bestelerinin az bir kısmı bugüne ulaşabildi.
Eşsiz bestelere imza atan Elkutlu, ayrıca hızlı beste yapmasıyla ve şiir seçmekte büyük titizlik göstermesiyle biliniyordu.
Rakım Elkutlu, 35 yaşındayken bestelenmesi için Şeyh Nureddin Efendi'nin kendisine verdiği güfteyi bir gecede besteledi. Karcığar makamındaki eser, uzun süre birçok dergâhta okundu.
Karcığar, hicazkâr, kürdili hicazkar, hicaz, hüzzam, nihavend ve rast makamlarını çok sevdiği bilinen sanatçı, ayin-i şerif, tevşih, durak, ilahi, beste, ağır semai, yürük semai, şarkı, türkü, marş, peşrev ve saz semaisi formlarında eserler besteledi.
Mualla Geçergün, Hüseyin Mayadağ, neyzen Ahmet Yardım, Kerim İleri, hafız Kemal Çavuşoğlu, hafız İsmail Özses, İsmail Demirdöven, İsmet Çetinsel, İsmet Yazar ve Bekir Sıdkı Sezgin usta bestecinin yetiştirdiği isimler arasında yer aldı.
Mevleviyye ve Rifaiyye tarikatlarına mensup olan besteci Rakım Elkutlu, İzmir'de Tanburi Ali Efendi'den sonra Türk musikisini tanıttı ve bu alanda bir çevrenin oluşmasına vesile oldu. AA