Son yıllarda, okyanus sıcaklıklarındaki artış dikkat çekici seviyelere ulaştı. Örneğin, 2023 yılında deniz yüzey suyu sıcaklıkları, önceki yıllara göre yaklaşık 0,25 derece artış gösterdi. Bu artış, yaklaşık 20 yıllık ısınmaya eş değerdir ve iklim değişikliğinin etkilerini gözler önüne sermektedir.

Isınan sular, deniz canlılarının yaşam alanlarını etkilemekte ve bazı türlerin soğuk su arayışı içinde kutuplara doğru veya daha derin sulara göç etmesine neden olmaktadır. Bu göçler, beslenme zincirlerinde değişikliklere ve ekosistemdeki dengelerin bozulmasına yol açabilir.

Artan sıcaklıklar, buzulların erimesini hızlandırarak okyanuslara daha fazla tatlı su karışmasına ve deniz seviyelerinin yükselmesine sebep olmaktadır. Bu durum, kıyı bölgelerinde yaşayan topluluklar için ciddi riskler oluşturmakta ve sel gibi doğal afetlerin sıklığını artırmaktadır.

Bu değişikliklerin farkında olan bilim insanları ve hükümetler, okyanus ekosistemlerini korumak ve iklim değişikliğinin etkilerine adaptasyon sağlamak için çeşitli stratejiler geliştirmektedirler. Sürdürülebilir balıkçılık uygulamaları, deniz koruma alanlarının genişletilmesi ve karbon emisyonlarının azaltılması bu çabaların bir parçasıdır.

Neden okyanus sıcaklıkları artıyor?

Okyanus sıcaklıklarının artmasının temel nedeni, iklim değişikliğidir. İklim değişikliği, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarının artmasıyla ilişkilidir ve bu gazlar, güneşten gelen ısıyı yeryüzünde tutarak küresel sıcaklıkların yükselmesine yol açar¹. Okyanuslar, bu fazla ısıyı emerek gezegenin enerji dengesini korumaya çalışır, ancak bu süreç okyanus sıcaklıklarının artmasına sebep olur.

Ayrıca, El Nino ve La Nina gibi doğal iklim olayları da okyanus sıcaklıklarındaki dalgalanmalara katkıda bulunabilir. Örneğin, El Nino yıllarında, Pasifik Okyanusu'nun yüzey sıcaklıkları önemli ölçüde artabilir.

İnsan faaliyetleri sonucu atmosfere salınan karbondioksit ve diğer sera gazları, okyanusların asitlenmesine ve sıcaklıklarının artmasına neden olan başlıca faktörlerdendir. Bu gazlar, okyanus suyu tarafından emildiğinde, suyun kimyasını değiştirir ve sıcaklığını artırır.

Son olarak, endüstriyel faaliyetler ve deniz taşımacılığından kaynaklanan bazı kirleticilerin de okyanus sıcaklıklarını etkileyebileceği düşünülmektedir. Örneğin, düşük kükürtlü dizel yakıtların kullanımı, güneş ışığını uzaya yansıtan aerosollerin yayılmasına yol açarak okyanus yüzey sıcaklıklarının artmasına katkı sağlayabilir.

Bu faktörlerin birleşimi, okyanus sıcaklıklarının artmasına ve bu durumun ekosistemler üzerindeki etkilerinin gözlemlenmesine yol açmaktadır.

İklim değişikliğinden hangi deniz canlıları etkileniyor?

İklim değişikliği, deniz canlılarının yaşam döngülerini, göç yollarını ve yaşam alanlarını da tehdit eden bir faktör haline gelmiştir. Artan sıcaklıklar, deniz seviyelerindeki yükselme ve okyanusların asitlenmesi, deniz canlılarının hayatta kalma mücadelesini daha da zorlaştırmaktadır.

Korallar, iklim değişikliğinden en çok etkilenen deniz canlıları arasındadır. Sıcaklık artışları, mercanların renklerini kaybetmesine ve sonunda ölmelerine yol açan mercan ağartmasına neden olmaktadır. Bu durum, mercan resiflerinin çeşitliliğini ve sağlığını doğrudan etkileyerek, bu ekosistemlerde yaşayan binlerce tür için tehlike yaratmaktadır.

Sıcaklık artışları, balıkların üreme dönemlerini ve göç alışkanlıklarını değiştirebilir. Özellikle Akdeniz gibi hızla ısınan denizlerde, yerel türlerin yerini tropikal türler almaya başlamıştır. Bu durum, ekosistemdeki besin zincirlerini ve balık popülasyonlarını olumsuz yönde etkilemektedir.

Deniz kaplumbağaları ve memeliler

Deniz kaplumbağaları ve memeliler gibi büyük deniz canlıları da iklim değişikliğinden etkilenmektedir. Örneğin, deniz kaplumbağalarının cinsiyet belirleme süreçleri sıcaklıkla ilişkilidir ve artan kumsal sıcaklıkları, cinsiyet oranlarında dengesizliklere yol açabilir. Ayrıca, deniz memelilerinin beslenme ve üreme alanları, değişen iklim koşulları nedeniyle risk altındadır.

Plankton ve diğer mikroorganizmalar, deniz ekosistemlerinin temel taşlarıdır ve iklim değişikliği bu küçük canlıları da etkilemektedir. Plankton popülasyonlarındaki değişiklikler, denizdeki oksijen üretimini ve karbon döngüsünü etkileyebilir, bu da tüm deniz yaşamı için sonuçlar doğurabilir.

İklim değişikliği, deniz canlılarının yaşamını tehdit eden bir gerçekliktir. Bu canlıların korunması ve gelecek nesiller için deniz ekosistemlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, uluslararası iş birliği ve etkili çevre politikaları gerektirmektedir. İklim değişikliğiyle mücadele, deniz canlılarının geleceğini korumak için atılması gereken en önemli adımlardan biridir.