Süt üretimi krizde
2017 yılının ilk 8 aylık döneminde gerileyen sanayiye aktarılan inek sütü miktarı, Eylül-Kasım dönemindeki artışa rağmen, geçen yılın 11 aylık döneminin altında kaldı. Düşüşün nedeni üreticilerin fiyattan memnun olmaması olarak kendini gösteriyor
15.01.2018 00:00:00
SELİM AYANOĞLU/İSTANBUL
Süt fiyatlarının yerlerde sürünmesi, üretime darbe vuruyor. Geçen yılın ilk 11 ayında gerçekleştirilen süt üretimi, 2016 yılının aynı dönemine göre düştü. Konuyu değerlendiren Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, "Çünkü üretici fiyattan memnun değil. Çiğ sütte herkesin kazanacağı ve memnun olacağı bir ortam şart... Buna yönelik tedbirler alınmalı" dedi.
Bayraktar, Türkiye'de sanayiye verilen süt miktarının Ocak-Kasım döneminde yüzde 2.1 azalmayla 8 milyon 475 bin tondan 8 milyon 299 bin tona gerilediğine işaret ederek, 2016 yılında 9 milyon 214 bin ton olan sanayiye aktarılan inek sütü miktarının Kasım ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde, 9 milyon 38 bin tona indiğine dikkati çekti. Bayraktar, sütte istikrarın acil olarak çözüm bekleyen bir sorun olduğunu ifade etti.
Üreticinin malı ucuza kapatılıyor
Avrupa Birliği'nde çiftlik çıkışı çiğ süt fiyatının 100 kilogramda 38 Euro olduğunu, bunun litre karşılığının yaklaşık 1 lira 73 kuruşa ulaştığını belirten Bayraktar, "Çiğ süt fiyatı Güney Kıbrıs ve Malta'da çok yüksek düzeyde... Kasım 2017'de Güney Kıbrıs'ta çiğ süt 100 kilogramı en yüksek 57 Euro'dan fiyat bulmuş. Bunun TL karşılığı kilogramda 2 lira 60 kuruş. Malta'da yine aynı ay ortalama 53 Euro'dan satılmış.
Bunun TL karşılığı ise 2 lira 42 kuruş. Bu iki ülke küçük ülkeler ve süt üretimleri son derece az. Süt fiyatı 100 kilogramda Avusturya, Hollanda ve İrlanda'da 42 Euro, litrede ise 1 lira 92 kuruş... En düşük fiyat Romanya'da, litrede 1 lira 41 kuruşa denk geliyor. Çiğ sütten üreticinin eline 2014 Temmuz ayında 1 lira 15 kuruş geçerken, fiyat, kimi aylarda bazı yerlerde 70-80 kuruşlara kadar inmiş, Eylül 2017'ye kadar da hiçbir zaman bu seviyeye ulaşmamıştır. Eylül ayında ortalama 1 lira 14 kuruş olan çiftçinin eline geçen çiğ süt fiyatı, bugün itibariyle ortalama olarak 14 kuruş artarak 1 lira 28 kuruşa çıkmıştır. Fakat hala 1 liradan süt satan üreticilerimiz de bulunmaktadır."
Yem fiyatı ile süt fiyatı aynı
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, son zamanlarda yem fiyatlarının sürekli arttığını, bugün itibariyle süt yemi fiyatının ortalama 1 lira 13 kuruş olduğuna dikkatin çekerek, şu bilgileri verdi: "Süt/yem paritesinin 1.5 olması gerektiğini uzmanlar da dile getiriyor. Yani 1 kilo süt ile 1.5 kilo yem alınabilmeli.
Bu durumda, üreticinin eline geçen çiğ süt fiyatı 1 lira 28 kuruş değil, 1 lira 69 kuruş olmalıdır. 16 Ocak 2018 tarihinde yapılacak fiyat belirleme toplantısında bu yönde bir fiyat belirlenmelidir. Bunun yanı sıra süte verilen teşvik priminde de indirim yapılmıştır. Soğutulmuş süte litre başına verilen 8 kuruşluk destek, 4 kuruşa, çiftlik sütüne verilen 4 kuruşluk destek ise 3 kuruşa indirilmiştir. Üreticinin en çok desteğe ihtiyaç duyduğu bu dönemde, bu karar yeniden gözden geçirilmelidir."
Süt fiyatlarının yerlerde sürünmesi, üretime darbe vuruyor. Geçen yılın ilk 11 ayında gerçekleştirilen süt üretimi, 2016 yılının aynı dönemine göre düştü. Konuyu değerlendiren Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, "Çünkü üretici fiyattan memnun değil. Çiğ sütte herkesin kazanacağı ve memnun olacağı bir ortam şart... Buna yönelik tedbirler alınmalı" dedi.
Bayraktar, Türkiye'de sanayiye verilen süt miktarının Ocak-Kasım döneminde yüzde 2.1 azalmayla 8 milyon 475 bin tondan 8 milyon 299 bin tona gerilediğine işaret ederek, 2016 yılında 9 milyon 214 bin ton olan sanayiye aktarılan inek sütü miktarının Kasım ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde, 9 milyon 38 bin tona indiğine dikkati çekti. Bayraktar, sütte istikrarın acil olarak çözüm bekleyen bir sorun olduğunu ifade etti.
Üreticinin malı ucuza kapatılıyor
Avrupa Birliği'nde çiftlik çıkışı çiğ süt fiyatının 100 kilogramda 38 Euro olduğunu, bunun litre karşılığının yaklaşık 1 lira 73 kuruşa ulaştığını belirten Bayraktar, "Çiğ süt fiyatı Güney Kıbrıs ve Malta'da çok yüksek düzeyde... Kasım 2017'de Güney Kıbrıs'ta çiğ süt 100 kilogramı en yüksek 57 Euro'dan fiyat bulmuş. Bunun TL karşılığı kilogramda 2 lira 60 kuruş. Malta'da yine aynı ay ortalama 53 Euro'dan satılmış.
Bunun TL karşılığı ise 2 lira 42 kuruş. Bu iki ülke küçük ülkeler ve süt üretimleri son derece az. Süt fiyatı 100 kilogramda Avusturya, Hollanda ve İrlanda'da 42 Euro, litrede ise 1 lira 92 kuruş... En düşük fiyat Romanya'da, litrede 1 lira 41 kuruşa denk geliyor. Çiğ sütten üreticinin eline 2014 Temmuz ayında 1 lira 15 kuruş geçerken, fiyat, kimi aylarda bazı yerlerde 70-80 kuruşlara kadar inmiş, Eylül 2017'ye kadar da hiçbir zaman bu seviyeye ulaşmamıştır. Eylül ayında ortalama 1 lira 14 kuruş olan çiftçinin eline geçen çiğ süt fiyatı, bugün itibariyle ortalama olarak 14 kuruş artarak 1 lira 28 kuruşa çıkmıştır. Fakat hala 1 liradan süt satan üreticilerimiz de bulunmaktadır."
Yem fiyatı ile süt fiyatı aynı
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, son zamanlarda yem fiyatlarının sürekli arttığını, bugün itibariyle süt yemi fiyatının ortalama 1 lira 13 kuruş olduğuna dikkatin çekerek, şu bilgileri verdi: "Süt/yem paritesinin 1.5 olması gerektiğini uzmanlar da dile getiriyor. Yani 1 kilo süt ile 1.5 kilo yem alınabilmeli.
Bu durumda, üreticinin eline geçen çiğ süt fiyatı 1 lira 28 kuruş değil, 1 lira 69 kuruş olmalıdır. 16 Ocak 2018 tarihinde yapılacak fiyat belirleme toplantısında bu yönde bir fiyat belirlenmelidir. Bunun yanı sıra süte verilen teşvik priminde de indirim yapılmıştır. Soğutulmuş süte litre başına verilen 8 kuruşluk destek, 4 kuruşa, çiftlik sütüne verilen 4 kuruşluk destek ise 3 kuruşa indirilmiştir. Üreticinin en çok desteğe ihtiyaç duyduğu bu dönemde, bu karar yeniden gözden geçirilmelidir."
