Gıda fiyatları sadece Türkiye'de artıyor

Dünyada koronavirüs salgınının olumsuz etkileri nedeniyle gıda fiyatlarındaki gerileme eğilimi hızlanırken, Türkiye'de bunun tersi bir tablo söz konusu. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) gıda fiyatları endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre 3.1 puan gerileme kaydederek, Aralık 2018'den bu yana en düşük aylık ortalamaya işaret etti. Yıllık değişime bakıldığında ise küresel gıda enflasyonunun ekside olduğu görülüyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü verilerine göre Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre gıda enflasyonu yüzde 6.5 gerileme kaydetti. Deutsche Welle Türkçe'de yeralan habere göre, ülkemizde ise Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verileri Mayıs'ta gıda enflasyonunun arttığını gösterdi. Buna göre Mayıs'ta gıda fiyatları yıllık olarak yüzde 12.9 arttı. Böylelikle Türkiye'de yıllık gıda enflasyonu dokuz ayın en yüksek seviyesini gördü.

Makas daha da açıldı

Küresel gıda fiyatları ile Türkiye gıda fiyatları arasındaki makas, koronavirüs salgını süresince daha da açıldı. Küresel olarak koronavirüsün talep üzerinde yarattığı baskı fiyatların yönünü aşağıya çevirmesine neden olurken, Türkiye'de birçok ürün grubunda talep düşerken, gıdada talebin seyrini koruması fiyatların yukarı gitmesine neden oldu. Verilere göre 2019 yılının sonunda küresel gıda enflasyonu ile Türkiye gıda enflasyonu arasındaki makas tamamen kapanırken salgının küresel olarak etkilerinin güçlü şekilde hissedildiği Şubat ayında bu fark üç puan oldu. Söz konusu makas Nisan ayında 14 puana, Mayıs ayında ise 19 puana çıktı. Türkiye'de bu dönemde özellikle işlenmemiş gıdada fiyatların yükseldiği görüldü. Türkiye'de ilk vakanın açıklandığı Mart ayından sonra sebze ve meyve fiyatlarında artış dikkat çekti. Mayıs ayında fiyatları en çok artış kaydeden ürünler çilek, havuç ve elma oldu.

Maliyet artışı ve ithalat fiyatları yukarı çekiyor

Uzmanlar Türkiye'de gıda fiyatlarını yukarı çeken unsurların başında üretim ve lojistik maliyetlerinin artmasını sayıyor. Koronavirüs süresince üretimin bazı süreçlerindeki kalemlerde yaşanan artış, tarladan sofraya uzanan zincirde fiyatların artmasına da neden oldu. Bu süreçte Türkiye'nin gıda ithalatına devam etmesi de fiyatların yukarı çıkmasına yol açtığını ifade eden uzmanlar, birçok ürün grubunda net ithalatçı durumda olan Türkiye'de gıda ithalatında bir miktar azalma olsa da ithalatın daha pahalı bir hale geldiğine dikkat çekti. Doların Türk Lirası karşısında salgın süresince hızla artış kaydetmesi ve rekor seviyelerini görmesi ithalat tarafındaki maliyetlerin yükselmesine neden olmuştu.