Fıstıklar stokçunun elinde patladı!

RECEP BAHAR / İSTANBUL

En son 2019 yılında yapılan ve pandemi nedeniyle 2 yıl ara verilen Baklava Festivali ve Altın Oklava Baklava Yarışması 2 Ekim Pazar günü Eminönü'nde gerçekleştirilecek. Festivale özel kurulacak baklava müzesinde 40 çeşit baklava sergilenecek, ayrıca toplam 2 ton baklava halka ikram edilecek. Festivalde, 40 baklava ustası arasında yapılacak baklava yarışmasında birinciye 10 yarım altın, ikinciye 5 yarım altın, üçüncüye 3 yarım altın, dördüncüye 1 yarım altın verilecek. Festivalle birlikte yüzyıllar öncesine dayanan bir lezzet olan baklavayı hem ulusal hem uluslararası arenada daha iyi tanıtacaklarını söyleyen Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği (BAKTAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yıldırım, İstanbul'da basınla düzenlediği sohbet toplantısında, düzenlenecek yarışmayla da baklava ustalarını heveslendirip meslek kalitesini yükseltmek istediklerini belirtti.

Günlük üretim 1450 ton

Türkiye'de baklava üretiminin küçük pandemi molasına rağmen hızla arttığını belirten Yıldırım, son 10 senede günde 700 tondan 1450 tona kadar ulaştıklarını vurguladı. Türkiye'de baklava satılan 125 bin civarında işletme olduğunu ifade eden Yıldırım, baklava ekonomisinin yarattığı istihdamın ise 500 bin kişiye dayandığını söyledi. BAKTAD olarak 2001 yılında kurulduklarından bu yana en önemli amaçlarının baklavanın bilinirliğini yükseltmek olduğunu hatırlatan Yıldırım, "Derneğimiz kurulmadan önce baklava ihracatı sadece 150 bin dolar seviyesindeydi. Şimdi ise 15 milyon dolara yakın direkt ihracat var, bir o kadar da buraya gelen turistlerin paket paket alıp götürdükleri var. Dolayısıyla halihazırda 30 milyon dolara ulaşan bir baklava ihracatımız olduğunu söyleyebiliriz" dedi.

Ucuz baklava, baklava değildir!

Piyasadaki baklava fiyatlarını da değerlendiren Yıldırım, "Örneğin 100 liradan 400 liraya kadar fıstıklı baklava mevcut. Fiyatını içerisindeki hammadde miktarının şekillendirdiği baklavayı tüketici ağız tadına ve bütçesine uygun olana göre satın alıyor. Baklavanın tereyağı Urfa yöresinden olmalı. İklim özelliği nedeniyle o bölgenin tereyağının asit oranı düşük oluyor. Fıstık Antep ya da Urfa fıstığı olacak. Piyasada satılan 50-60 liralık baklavalar baklava sınıfına girmiyor. Bir kilo baklavada 250 gram yağ, 150 gram fıstık var. Yağın kilosu 200, fıstığın kilosu 450 lira... Hesabı siz yapın... Gerçek baklavanın maliyeti kilogramda 200 lirayı geçer. En ucuz hakiki baklava 300 lira. Ucuz baklava satanlarla ilgili dernek olarak herhangi bir yaptırımımız yok. Bilgilendirme yapıyoruz sadece. Baklavayı dünya İstanbul vasıtasıyla tanıyor. En çok baklavayı İstanbul satıyor ve tüketiyor" dedi.

Fıstık işinde dümen var!

Baklavanın en önemli hammaddesi olan fıstık fiyatlarındaki artışa da değinen Yıldırım, fiyatların bahar aylarında 20-25 gün içerisinde 160 liralardan 450 liraya kadar çıktığını hatırlattı. Kendilerinin o dönem bu suni artışa tepki olarak ürünlerde fıstık kullanmama çağrısı yaptıklarını belirten Yıldırım, bu çağrının ardından yükselişin durduğunu ve 450 liralara çıkan fiyatların hafifçe gerilediğini söyledi. Yıldırım, "O dönem fıstık fiyatlarının 600 liraya kadar gideceği yönünde bir algı oluşturulmuştu. Bizim müdahalemizle artış durdu. Fiyatlar çok gerilemese de en azından tüccarlar yeni sezonun ürününü de bu yüksek fiyatlardan almak zorunda kaldı. Böylece mevcut durum tüketiciye olmasa bile en azından çiftçiye ve üreticiye yaramış oldu. Şu anda depolarda 3 yıllık fıstık stoku var" ifadelerini kullandı. Yıldırım, piyasada fiyatların anlaşmalı olarak nasıl artırıldığını ise şöyle anlattı: "Üreticinin elinde mal kalmayınca ve tüm ürünler tüccarın eline geçtiğinde, karaborsacı ve stokçu diye tanımladığımız insanlar fıstık fiyatlarını yükseltiyor. Fıstık borsasına gidip örneğin o dönem 450 lira olan fıstığın üzerine 470 lira etiket koyuyorlar. Sonra kendi adamlarından biri gelip o fiyattan alım yapıyor ve bu sefer geri kalan ürünler için de fiyat 470 liraya çıkıyor. Burada tamamen kayıt dışı bir oyun oynanıyor ve bu şekilde fiyatlar suni olarak şişiyor. Ayrıca fıstığın fiyatının bu şekilde hızlı yükselişi sektörle ilgisi olmayan insanları da buraya çekiyor ve fıstık bir yatırım aracına dönüşüyor. Devletin bu döngüye müdahale etmesini ve vergi kaybına da neden olan kayıt dışılığı bitirip sektörü düzenlemesini istiyoruz. Özetle stokçular bu yıl yaz aylarında 400 liradan alım yapmıştı fiyat yükselecek diye. Yeni sezonda düşük fiyattan alış yapamadılar çünkü yapsalardı fiyat düşmüş olacaktı, zararları artacaktı. Fiyatı yüksek olduğu için fıstık ihracatı yapılamıyor. Fıstığın Antep'teki ticaret tamamıyla kayıt dışı… Belgesi yok… Onun için mal çok olsa da fiyat düşmüyor."