Ankara’da kentsel zulüm

Aycan SARIBAY / ANKARA
Ankara’da Ulus bölgesinde birkaç yıldır devam eden kentsel dönüşüm çalışmaları, başta esnaf olmak üzere vatandaşları mağdur ediyor. Çalışmalar kapsamında Hacı Bayram-ı Veli Camii etrafında bulunan Kitapçılar Çarşısı da bu kapsamda yıkılacak yerler arasında bulunuyor. Çarşıda işyeri bulunan onlarca esnaf, yürütülen yıkım çalışmalarından oldukça rahatsız olduklarını ortaya koydu. Ankara Büyükşehir Belediyesi; ağırlıklı olarak Kur’an-ı Kerim, dini kitaplar, seccade, eşarp gibi ürünlerin satıldığı Kitapçılar Çarşısı'nda kiracısı durumunda olan esnafa ilginç bir taahhütname imzalattırarak, şu an bulundukları yerin daha aşağısında yer alan ve etrafı tamamen bar, pavyon gibi yerlerle çevrili bulunan Çankırı Caddesi'nde bir alana kurulacak konteynırlara taşınmalarını şart koşuyor.  

Ağır şartlar yüklenmiş taahhütname
İlk etapta buradaki esnafa konteynırların sağlanacağı, akabinde bu bölgede yeni bir çarşının inşa edileceği taşeron şirketler tarafından esnafa bildirildi. İşin bir diğer boyutu ise taşeron şirketler aracılığı ile esnaf tehdit edilmekte. Esnaftan noter onaylı bir taahhütnameyi imzalamaları talep edildi. Çarşıda yer alan 47 esnaftan 30'dan fazlası korku ve tedirginlik nedeni ile bu belgeyi imzalamak zorunda kaldı. Söz konusu taahhütnamede, belediyenin esnafa yeni bir yer inşa edeceği belirtiliyor ancak teslim tarihi konusunda ayrıntıya yer verilmiyor. Taahhütnamede esnafa şu anki işyerlerinden daha küçük bir dükkân verileceğine işaret edilerek, esnaftan dava açmamayı kabul etmeleri talep ediliyor. Ayrıca taahhütnamede esnafın uğrayacağı zararı peşinen kabul etmeleri isteniyor. Kitapçılar Çarşısı'nda mülk sahibi olanları ise tümüyle belirsiz bir akıbet bekliyor. Bu kategoriye dahil olan esnaf, durumlarının ne olacağını bilmediklerinden geleceklerinden endişe ediyor. Öte yandan mevcut çarşıda 100 - 150 metrekare işyeri olan esnafa yeni yapılacak çarşıda 12-15 metrekarelik minik dükkânlar verileceği savunuluyor.

Yeni mekân uygun değil
Yeni Mesaj'a konuşan Kitapçılar Çarşısı esnafı, yıllardan beri burada faaliyet gösterdiklerini, Ankara’nın önemli uğrak yerlerinden biri olan Hacı Bayram-ı Veli Camii ve Türbesi'ni ziyarete gelenlerin esnaftan alışveriş yaptıklarını, müşterilerinin ağırlıklı kısmının bayan olması nedeniyle de Büyükşehir Belediyesi’nin kendilerine gösterdiği geçici ama ne kadar süre olacağı belli olmayan yerin kesinlikle hem kendi sattıkları yayınlar ve hem de müşterileri açısından son derece sakıncalı olduğu hususunda fikir birliği içinde olduklarını kaydetti. Bu sakıncalı durumun önüne geçilmesini isteyen çok sayıda esnaf, gösterilen yerde kesinlikle iş yapamayacaklarını ve çok sürmeden iflasa sürükleneceklerini vurgulayarak, Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’ten bu yanlıştan dönmesini istiyor.

Hukuki tarafı yok
Mimarlar Odası Ankara Şubesi Ali Hakkan, gelişme üzerine bir basın toplantısı düzenleyerek, şunları söyledi: "Ulus Tarihi Kent Merkezi 23 yıldır devam eden bir süreç. Şimdi ise Büyükşehir Belediye Başkanı'nın kendi inisiyatifi ile sürdürdüğü bir süreç öne çıkıyor. Dönüşüm ve yıkımlar yapılıyor fakat ortada bir proje ve plan yok, plansızlık var. Son olarak geçtiğimiz yıl koruma amaçlı imar planı yapılması için ihale edildi. Deneyimli bir meslektaşımız bölgede çalışıyor, kendisi bütün bölgedeki analizleri bitirmesine rağmen altı aydan beri kendisine herhangi bir çağrı yok. Belediye'nin projeyi bitirme çabası yok. Yeni yapılaşmalar ve yıkımlar devam ediyor. Bütün olarak bakarsak hukuksuz bir süreç oluşturuluyor. Proje süreci sürdürülürse iyi şeyler de yapılabilir. Melih Gökçek kendi bildiğini okuyor. Ankara'nın kalbidir orası Cumhuriyet'in kurulduğu mekân olarak Türkiye için çok önemli bir alan Ulus çöküntü alanına dönüştü. Hacı Bayram esnafı bizi ziyaret etti. Esnafa, dükkânlara taşeron firma aracılığıyla antetsiz yazılar gönderiliyor. Hiçbir hukuki tarafı yok."

İşte o taahhütname
Ankara'da esnafa dayatılan taahhütnamede geçen maddeler ise şöyle:
1- Belediyenizin geçici olarak tahsis edeceği yerde verilecek olan işyerinin metrekaresine itiraz etmeyeceğimi, belediyenizin belirleyeceği tarih ve zamanda taşınacağımı, taşınmadığımda kiracılık sıfatımın sona ermesini ve belediye projesinin gecikmesinden dolayı uğrayacağı zararı peşinen kabul edeceğimi ve taahhütnamede belirtilen hususlarla ilgili yargı yoluna başvurmayacağımı;
2- Yeni yapılacak yerde noter huzurunda çekilerek belirlenen ve tarafıma verilecek yerin büyüklüğüne (m2), konumuna, cephesine ve benzeri tüm hususlarla ilgili ayrım yapmayacağımı, hakkıma razı olacağımı, belirtilen hususlarla ilgili yargı yoluna başvurmayacağıma, başvurmam halinde kiracılık sıfatımın sona ermiş olduğunu kabul edeceğimi;
3- Yeni yapılacak yerde adıma çıkacak işyerinin kirasının yeniden belirlenmesi ile ilgili belediyenizin yapacağı çalışma sonucu encümence belirlenecek kira bedeline itiraz etmeyeceğimi; Kayıtsız ve şartsız kabul ve taahhüt ediyorum! 

Konu TBMM gündeminde
CHP Ankara Milletvekili Levent Gök, İçişleri Bakanı Muammer Güler tarafından cevaplandırılması istemiyle TBMM Başkanlığına soru önergesi verdi.
Önergede şu ifadelere yer verildi: "Hacı Bayram Veli Camii karşısındaki dükkânlar 1994 yılında yapılmıştır. Birinci Derecede Sit Bölgesi olan Hacı Bayram Camii ve çevresindeki Ankara Büyükşehir Belediyesince kepçelerle granit taşları sökülmekte, kazılan yerlerin altında eski ve tarihi eserlerin çıkma ihtimali göz ardı edilmekte, oluşacak tarihi eser kayıplarımız dikkate alınmamaktadır.
Bu bağlamda;
1- Hacı Bayram Veli Camii çevresinde yürütülen çalışmalarla ilgili koruma amaçlı uygulama imar planı mevcut mudur?
2- Yürütülen çalışmalarda, bölgede tarihi eserlerin olabileceği düşünülmüş müdür?
3- Yapılan çalışmada yerin altında çarşı yapılacağı ifade edilmektedir. Bu çalışmalar için Koruma Kurulları ve Belediye tarafından arkeologlardan ve uzmanlardan herhangi bir görüş alınmış mıdır?
4- Dini kitap satan kitapçılara konumlarıyla uygun bir yer göstermemek bu işyeri sahiplerinin iflasına neden olmayacak mıdır?"