‘Akıllılarla arkadaşlık ahlakı düzeltir’

OKAN EGESEL

Kur'an'da buyurulur ki: "Şimdi bizim ne şefaatçımız var ve ne de yakın bir dostumuz." (Nur, 61).
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Dost en yakın akrabadır. İki sermayenin en üstünüdür. Dostlar çeşitli bedenlerde yer alan tek bir ruhtur." (Gurer'ul Hikem, 674, 1669, 2059). 
İmam Sâdık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Dostun makamı o kadar yücedir ki; cehennem ehli bile yakın akrabalarından önce onlardan yardım diler ve onları çağırır. Allah-u Teâlâ cehennem ehlinin şöyle dediğini haber vermektedir: Şimdi bizim ne bir şefaatçimiz var ve ne de yakın bir dostumuz." (Nur'us Sakaleyn, 4/60/61).
Resûlullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "İnsan arkadaşının dini üzeredir. O halde sizden birisi kiminle arkadaşlık ettiğine dikkat etsin." (Emali et-Tusi, 518/1135).
Süleyman (a.s) şöyle buyurmuştur: "Hiç kimse hakkında, kiminle arkadaşlık ettiğini görmedikçe hüküm vermeyin. Zira insan benzerleriyle ve arkadaşlarıyla tanınır." (Bihar, 74/188/17).
Resûlullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "İnsanları dostlarıyla imtihan edin. Zira insan kimin davranışlarından hoşlanırsa onunla dostluk eder." (Tenbih'ul Havatir, 2/249).
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Nefisler çeşit çeşittir. Aynı şekilde olanlar bir araya gelir ve insanlar daha çok kendi benzerlerine yönelirler." (Bihar, 78/92/100).
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Sefihlerle (akılsızlarla) arkadaşlık sebebiyle ahlak bozulur ve akıllılarla arkadaşlık sebebiyle de ahlak düzelir. İnsanlar çeşit çeşittir ve herkes kendi yapısı üzere amel eder. İnsanlar birbirleriyle dost olurlar. O halde, her kimin dostluğu Allah'tan başkası için olursa, o dostluk düşmanlıkla sonuçlanır. Nitekim Allah-u Teâlâ şöyle buyurmuştur: Takva sahipleri dışında o gün dostlar birbirine düşman olurlar." (a.g.e., 78/82/78).
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Arkadaş elbise yaması gibidir. O halde kendinle uyumlu olan bir dostu seç." (Gurer'ul Hikem, 1179-1180).
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Her insan kendisine benzeyen kimseye meyleder. İyilerle kendilerine benzeyen kimseler dışındakiler dostluk etmez. Kötülerle sadece onlara benzeyen kimseler dostluk eder. Aşağılık insan kendisine benzeyen kimselere uyar ve sadece kendisine benzeyenlere meyleder." (Gurer'ul Hikem, 6865, 6866, 10602, 10603). (Muhammed Muhammedî, Reyşehrî, Mizanu'l-Hikmet).