6 asırlık ağaç ve değirmen Çarşamba'nın merkezini süslüyor

Çarşamba'nın sembolleri haline gelen 601 yıllık anıt çınar ağacı ve onun dalları altında bulunan 200 yıllık Paşa Değirmeni, ilçe merkezinin göbeğinden tarihin geçmiş izlerini bugüne taşıyor.



Çarşambalılar tarafından baharın kutlandığı alan olan değirmen ve çevresi ile yazın gölge kaynağı olan anıt ağaç, vatandaşlar tarafından da büyük önem görüyor.

"İlçemizdeki bu tarihi eserler bizleri mutlu ediyor"

Güzel 2 esere sahip olmanın kendilerini mutlu ettiğini dile getiren ilçe sakini Musa Ocak, "30 yıldır Çarşamba'da yaşıyorum. Çocukluğumdan beri ağaç ve değirmen burada duruyor. Çarşamba'nın en eski ağacı ve koruma altında olduğunu biliyoruz. 7 taşlı tarihi değirmenin üstünde bulunuyor. İlçemizde böyle güzel bir ağacın bulunması bizi mutlu ediyor. Ağaçların kesilmeyip böyle koruma altına alınması bizleri gururlandırıyor" dedi.

"Anıt ağaç, Çarşamba'ya bedel diyebiliriz"

Ağacın ve değirmenin Çarşamba'nın en büyük değerlerinden olduğuna dikkat çeken Sufettin Doğanay ise "Anıt ağaç çok önceden fideymiş. Değirmene giden Yeşilırmak sayesinde bu kadar büyüyüp bu günlere kadar gelmiş. Tam olarak kaç yıllık ağaçtır bilemiyorum. Değirmenin bile ne kadar yıllık olduğunu kestiremiyoruz. Tarihi değirmende yıllarda önce köyden öküz arabasıyla gelenler buğday ve mısır öğütürlermiş. Burada uzun kuyruklar oluşurmuş ve 7 tane öğütme taşı aynı anda çalışırmış. Anıt ağaç nerdeyse Çarşamba'ya bedel diyebiliriz. Gölgesinde herkes serinler" diye konuştu.

36 metre uzunluğunda ve 601 yaşındaki anıt ağaç

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın Anıt Ağaçlar listesinde de yer alan ağaç hakkında verilen bilgilerde ağacın türünün doğu çınarı olduğu ve yaşının da 601 yaşında olduğu belirtiliyor. Boyu 36 metre olan ağacın gövde çapının 225 santim ve tepe çapının da 31 metre olduğu ifade ediliyor.

İlçe halkı yedi su oluğundan atlayıp, başlarından yukarı su atarak İlkbaharın gelişini kutluyor
Paşa Değirmeni hakkında kitabesinde yer alan bilgilerde ise şu ifadeler yer alıyor:

"Tayyar Mahmut Paşa tarafından miladi 1800'lü yılların başında Abdal Irmağından Yeşilırmak'a bir kanal açılmış ve bu kanalın Yeşilırmak'ın eski yatağına düştüğü yere yedi gözlü su değirmeni inşa ettirdi. Tayyar Mahmur Paşa, Osmanlı Padişahı 2. Mahmut tarafından asi ilan edilip, Sadaret Kaymakamlığından uzaklaştırılıp idam edilince mal varlığına el konuldu. Bu nedenle Paşa Değirmeninin mülkiyeti devlete geçmiş ve işletmesi Trabzonlu Hayriye tüccarlarından Mahmut Efendiye verilmiştir. Mahmut Efendi'den sonra bir sürede eşi tarafından işletilmiştir. Daha sonraki yıllarda Batum'dan göç eden Alişanzade'lerden Haşim Alişan tarafından uzun yıllar işletildiği için Haşim Efendinin Değirmeni olarak da anılmaya başlanmıştır. Değirmenin su oluklarının olduğu yerdeki Kavlağan (çınar) ağacının altında Arap Dede denilen bir Allah dostunun mezarı bulunduğuna inanılır. Bu nedenle ziyaret yeridir. Her yıl 6 Mayıs'ta Hıdırellez şenlikleri için Çarşambalılar, Değirmenbaşı'na akın eder, değirmene akan yedi su oluğundan atlar ve başlarından yukarı su atarak İlkbaharın gelişini kutlarlar. Yedi gözlü Paşa Değirmenimiz işlevi kalmadığından ve zamana yenik düştüğünden yıkılınca eskiyi yaşatmak için ilçe belediyesi tarafından Değirmen Kafeyi işletmeye açıldı. Böylece bu gelenek yaşatılmakta ve Değirmenbaşı ziyaret edilmektedir."