Enerji bağımlılığında Cumhuriyet rekoru kırıldı

ORHAN DEDE / DETAY HABER

İran'dan Türkiye'ye gelen doğal gaz iletim hattında meydana gelen 'nedeni bilinmeyen' arıza nedeniyle doğal gaz kesintisi uygulaması gündemdeyken, şimdi de elektrik kesintisiyle ilgili yeni bir gelişme yaşandı. TEİAŞ'ın (Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) aldığı son kararla, 24 Ocak Pazartesi (bugün) saat 00.00'dan itibaren Türkiye genelindeki tüm organize sanayi bölgelerinde (OSB) 72 saat (üç gün) süreyle elektrik kesintisi uygulanacağı duyuruldu. OSB dışındaki tesislerde de aynı kısıntının uygulanacağı da iddia ediliyor. Bu kesintilerin daha da uzatılmayacağına dair de hiçbir garanti yok. Ülke sanayi üretiminin en az 3 gün süreyle tamamen durması anlamına gelen bu durum enerjide dışa bağımlılık konusunu yeniden gündeme getirdi. Bu bağlamda enerji kesintileriyle ilgili olarak Elektrik Mühendisleri Odası'ndan (EMO) yapılan açıklamada, Türkiye'de yaşanan elektrik sorununun enerji arzı ya da güvenliğine dayanmadığını ülkenin ithal kaynak bağımlısı politikalarının ürünü olduğu belirtildi.

Dışa bağımlılıkta rekor

Veriler ülkemizin ithal enerjiye olan bağımlılığının her geçen yıl arttığını ortaya koyuyor. Makina Mühendisleri Odası verilerine göre 1960 yılında yüzde 12 olan ülkemizin ithal enerjiye olan bağımlılığı bugüne kadar hiç azalmamış, sürekli olarak artmış. 1970 yılına gelindiğinde yüzde 23'e yükselen enerjide dışa bağımlılık, 1980'de yüzde 45'e, 1990'da yüzde 52'ye, 2000 yılında ise yüzde 67 seviyesini görmüş. 2000'li yıllardan sonra da enerjide ithalata olan bağımlılığı hızla artmaya devam eden Türkiye, 2010 yılında bu oran yüzde 70'e yükseldi. 2020 yılında ise ülkemizin enerjide dışa bağımlılığı Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir seviye olan yüzde 74'e yükselmiş durumda. Halihazırda tükettiğimiz doğalgazın yüzde 99'unu, taşkömürünün yüzde 97'sini, petrolün ise yüzde 92'sini ithal etmekteyiz. Bu verilere bakıldığında 1960'lı yıllardan bu yana iktidara gelen tüm hükümetlerin Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılığını giderebilmek için neredeyse hiçbir şey yapmadıkları anlaşılıyor.

Yüzde 50'nin üstü ciddi bir risk

Uzmanlar bir ülkenin enerjide yüzde 50'nin üzerindeki dışarıya olan bağımlılığının çok ciddi bir risk unsuru olduğunu ifade ediliyor. Türkiye'yi yöneten hükümetlerin bu riski göze almalarının bedelini şimdi 84 milyon vatandaş ödemek zorunda kalıyor. Ülkemizde enerjide dışa bağımlılık yüzde 74 gibi yüksek bir seviyeye çıkmışken, Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre pandemi öncesinde (2019'da) 28 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalama yüzde 61 oranında enerjide dışa bağımlı durumdaydı.